(Hrh)in jen nikke kieken (Ril); lae-je nie in de emmer laahe (Svn).
20't Is nie eenieder gehee(ve)/'eheve op 'n ophesehod baede te kommen:
niet iedereen vindt zijn bedje gespreid. LvA (Ax); W (Kod;Osb); ZB
(Bsl;Dw/Ovz: twijfelt; Ha;Hkz;Hrh: om op 'n ophesehod baede te kommen
liggenIer; Ier/Kb;Kn;Ktg;Nss;Wde;Wmd)NB (Col;Kg;Ks); SchD (Dsr;
NgjNwkf ze kom in 'n ophesehod baedeje)Phi/T (Po: opheschud bedde;
ScherpjTln: die kom in 'n opgeschud bed); GOfl (Dl: bed; Dl/Hkg).
21. Boahere(n)/boger(e)n is dieve/stelen in 'n an(g)der z'n boahert/boom-
gaardstelen in een andere boomgaard. ZVW (BvtNvtSis)LvA (Ax);
ZVO-zd (Kw: boogaordenNwn: bogarde)W (Bgk;Dob KodOk;Rtm)
ZB (Bsl;Bzl ;Dw/Ovz Gpol; Ha; Hkz ;HrhIerIer/Kb Ktg; NdpRU)NB (Col;
Kg;Ks;Wsk); SchD (Bwh/Nwk;Nwk;Zr)Phi/T (OvmScherp Svn; Tin)
GOfl (Dl).
22. Jie bin ook goed fan de spandere geknipt: (goed) van de tongriem ge
sneden, zit niet verlegen om woorden. NB (Ks)GOfl (Dl: vaag bekend).
Anders: van de spanrieme gesneë(n) (Nvt;Kg); van de tonge geknipt
(Sis); goed gesnaerd (Ok); je moet er niet achter zoeken(Nz); eit je bek-
je goed bie je (Osb); ie ei z'n mond(je) bie z'n (Svn;Dl/Hkg)jie kan
beter lulle as vliege (Hrh).
23. As 't schouwtje rookt, 'angt de lampe nie schêêf: als de zaken goed gaan
is er-geld. LvA (Ax;Nz); W (Kod); ZB (Hkz HrhIer/KbRil)NB (Ks;
Wsk)SchD (Dsr;Ng;Zr); Phi/T (Tin); GOfl (D1;D1/Hkg)Varianten:
dien z'n schouwtje rookt goed (Ovm); z'n schouwtje róókt er wè bie (Svn);
'ier te staen en niks te verkopen, dè kan m'n schouwtje nie van roke
(Osb); je schouwtje rokt er van (Ha).
24. De huus/kinders/jonge(r)s motte/moete d'r turnen untbute: de kinderen
moeten hun overtollige energie kwijt door zich uit te leven. ZVW (Bsk;
Nvt: heel oud); W (Kod); ZB (Bzl;Ha: wel eens gehoord); NB (Col; Ks;
GOfl (Dl). Met uitwerken (Gde); met uitleven (Sis). Opmerking Bzl: meest
d'r tulen uutbute. Anders: moete uuttume (Bgk); uuttule(n) (Dob;Rtm;
Col;Svn;Tln)d'r tuul/tule uuttule (Dsr;Tln); uit-/uutwaaien (Nz;Kod);
uutdolle; uutrouze (Hrh); uutturelure (Ovm); de jonges moeten udder
hat noh 's ophóóien (Ax); moete d'r kont is uutslae (Kod).
25. Uust, uust noe maor/mè/mi 'n bitje, 'ee: rustig aan nu maar. ZVW (Gde;
Nvt); LvA (Ax); W (Bgk;Dob: uust uust een bitje kalm ee; Kod: ook
uust 'n bitje; Ok;Osb;Rtm: uust uust wees noe mè stil); ZB (Bsl;Bzl;Ha;
Hkz Hrh; KnNdp NssRil; Wde)NB (Col; Kg;Ks; Wsk: uust uust, 'n bitje
je gemak ee)SchD (DsrNwk; Zr)Phi/T (Po; ScherpSvn; Tin)GOfl (Dl;
Dl/Hkg: uust uust, noe kan 't wel weer). Anders: 'n bitje salans ee (Gde);
eila-eila (Sis); stille mè, koffie kook zó~ nie (Gpol); bedair.bedair (Kpl)
bedaer 'n bitje (Tin).
26. Pi mo/moe 'k 'èr/'aor of plumen van é(n): daar moet ik het mijne van
hebben,het fijne van weten. ZVW (Bsk;Gde;Nvt)LvA (Ax;Nz); W (Kod);
ZB (Bsl; BzlGpol; Ha; HkzHrhIer/Kb Kn; Kpl; Ktg; Ndp NssRil; WdeWmd)
NB (Col,Kg;Ks); SchD (Bns;Dsr;Zr)Phi/T (Po, Scherp Svn; Tin)Anders:
kop of staert van (Ovm).
27D'n êênen geneest van de zallef/zal(le)ved'n aoren/aondern/een aar van
't potje/de pot: de eene is hierbij gebaat, de ander bij dat. LvA (Ax);
W (Kod); ZB (Bsl;Bzl: heeft betrekking op inbeelding; Ha;Hkz;Nss);
NB (Col;Kg;Ks); SchD (Ng;Zr); Phi/T (Tin). Anders: d'n eenen geneest
van 't goed, d'n anderen van de flesse Bgkd'n eenen geneest a van
de pot, den aren nog nie van de zaive (Ha).
28. D'n afval is hróóter as't 'êêle bêêsje: de kosten zijn groter dan de baten.
ZVW (Nvt;Sls: twijfelt); LvA (Ax); W (BgkKodOkOsbZB (Ha;Hkz;
KnKplNdp Nss)NB (Kg;Ks)SchD (Ng); Phi/T (Tin); GOfl (Dl/Hkg:
vaag bekend). Anders: 't is d'n erremoe nie waerd (Svn); 'n dóód kindje
mie 'n lammen 'and (Kn).
48