De motivering voor de oprichting van deze school (aanvankelijk op de Wal B60, later op de Heerengracht M96) was dat voorzien moest worden in de 'behoeften van onderwijs van alle gereformeerden' en dat voor deze school 'het eerst in aanmerking komt die kring van onze aanwassende burgerij die eenige meerdere ontwikkeling zoekt als het gewoon lager onderwijs bieden kan'. In de algemene vergadering van de Vereeniging d.d. 3 april 1906, werd het voorstel tot stichting van een nieuwe school voor gewoon en uitgebreid lager onderwijs aangenomen. De 'kleine luyden' waren groot geworden. Na de lagere of uitgebreid lagere school kon de (upper) middle-class haar kinderen naar de H.B.S. (Hogere Burger School) sturen, alwaar opgeleid werd voor functies in de administratieve en technische sectoren. De lower-class had ook enige keuzemogelijkheden. De scholen A (Bree E130) en C (Lange Delft H205) vroegen een schoolgeld van een kwartje per maand en waren bestemd voor de minvermogenden. De scholen B (Nieuwe Haven 1146), H (Oostkerkhof) en I (Oostkerkhof) waren kosteloos en bestemd voor onvermogenden. Bij het bijzonder onderwijs vroeg de Chr. school voor on- en minvermogenden - School met den Bijbel- (Zuidelijk Molenwater E53) een bijdrage van 5 tot 25 cent per week. De bijzondere school van de Vereeniging voor Gereformeerd onderwijs kende aanvankelijk geen onderscheid en vroeg 0,75-ƒ 2,50 per maand, maar verlaagde deze bijdrage na de oprichting van de school voor gewoon en uitgebreid lager onderwijs in 1906, om te kunnen concurreren met de Molenwaterschool Bronnen van omstreeks de eeuwwisseling uit het Gemeentearchief Middelburg Notulen van de Vereeniging voor Gereformeerd Onderwijs te Middelburg, 1893-1922 (deel I). Jaarverslag van de Plaatselijke Commissie van toezicht op het Lager Onderwijs te Middelburg, 1899-1907, 1913. Verslag gedaan door Burgemeester en Wethouders van Middelburg aan den Raad dier gemeente. 1898-1902 Zeeuwsch Jaarboekje en Middelburgsche Naamwijzer, 1898-1900. Literatuur Bimmel, D en C.J., Arm Middelburg: Hoe het woont! Hoe het leeft! (Middelburg 1904). Bruin, M.P. de, Ontwikkeling van de volkshuisvesting in Middelburg (Middelburg 1983). Gids door Walcheren (Middelburg, verschillende jaar- en om 'voor alle Gereformeerden te kunnen voorzien in de behoeften van onderwijs'. De meeste leerlingen zochten na hun tijd op de lagere school een baantje; een enkeling ging naar de ambachtsschool. Het aantal Rooms-Katholieken in Middelburg was gering. Er was één R.K. school, de Bijzondere Roomsch-Katholieke School (Lange Burg B6/7) die 'naar de klasse' van 2,50 tot 0,50 per maand schoolgeld vroeg. De opleiding tot onderwijzer(es) kon men volgen op de Rijkskweekschool en ook via de (Rijks)normaallessen. Hier gaven de hoofden van scholen en leraren onderwijs aan de zogenaamde kwekelingen. Rang en stand Middelburg vormde een gesloten samenleving. De upper-class gaf de toon aan. De leden van de gemeenteraad kwamen uit deze groep: directeuren, rechters, advocaten, notarissen en dergelijke. Slechts een enkeling kwam uit de middle-class: winkeliers. Om met Meertens te eindigen: 'Belangrijke posten (zijn) in de magistratuur en de rechtbank voorbehouden gebleven voor een gering aantal families. Daarom -en misschien ook wel een beetje omdat ze van hun stad hielden- zijn de zoons van deze families na hun studietijd naar Middelburg teruggekeerd en hebben er een bestaan gezocht in de magistratuur, de advocatuur, bij de rechtbank, in het bankwezen. Deze hogere standen weerden omgang op voet van gelijkheid met lieden van lagere stand, ook al behoorden die tot de aristocratie van de geest, beslist af. Om deze standengeest was Middelburg berucht.' gangen). Meertens, P.J., 'De opkomst van het socialisme in Mid delburg.' In: Meertens over de Zeeuwen (Middelburg 1979) pp. 253-269. Meertens, P.J.. 'Middelburg zevenhonderd vijftig jaar stad.' In: Meertens over de Zeeuwen (Middelburg 1979) pp. 431-444. Scherft, P., Een speurtocht door Zeeuws muziekverleden (Middelburg 1984). Sijnke, P.W., Uit de Middelburgse historie (Middelburg z.j.) Sijnke, P.W., Middelburg verleden tijd (Rijswijk z.j.). Troye, A. de. Arm Middelburg, hoe het woont, hoe het leeft. Door een anderen bril bekeken dan die van den bestuurdersbond (Middelburg z.j.). Verburg, M.C., 'De Middel-burgers'. In: Zeeuws Tijd schrift 1973, nr. 2, pp. 1-13. 8

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1995 | | pagina 10