verschenen. Ze zijn echter niet onopgemerkt
gebleven want veel kennissen en
geïnteresseerden in dialect en godsdienst lieten
enthousiast een berichtje horen.
Niet langst de Böömdiek
Destijds schreef Felix Timmermans zijn
Kindeke Jezus in Vlaanderenmaar de lezers
zullen tevergeefs naar Zeeuwse lokaties
zoeken in het werk van Wim Joosse. 'Het
past niet de Psalmen in Nieuwland te plaatsen,
daarom heb ik de aardrijkskundige lokaties
behouden. We lezen dat in een volgend vers
van de hierboven genoemde Psalm:
M'n ziele buuugt in m'n nêêr
daerom dienke ik an Joe
uut et land van de Jordaon,
de pieken van de Hermon
en van et klein hebergte.
Het is ook niet mogelijk Nieuwlandse
personen in die Psalmen op te voeren. 'In
feite plak ik die Psalmen niet vast op
personen die ik gekend heb, maar wel op
situaties en het is dan juist zo mooi om de
sfeer goed weer te geven met een goed
gekozen dialectwoord. Soms ben ik weken
bezig om de juiste sfeer te treffen en het juiste
woord te kiezen. Ik ken dan wel geen
Hebreeuws, maar theologische vrienden van
mij zeggen soms: 'Als wij vanuit de
grondtekst redeneren, moeten wij ook keuzes
maken.' Wim Joosse laat duidelijk merken dat
hij geen theoloog is en dat de
gedachtenwisseling over zijn werk met
deskundigen hem goed doet. 'Ik ben er
serieus mee bezig en wil de Psalmen zo goed
mogelijk weergeven in het dialect van mijn
geboortedorp,' gaat hij verder.
Inmiddels zijn twee bundels verschenen. De
eerste heeft de titel Uuutheleze Psalmen en
kreeg als moto mee: 'ik sprêê m'n 'anden nae
Joe,/ m'n ziele is vo Joe as een dorstig land'
(Ps 143-6). Daarin zijn bewerkingen
opgenomen van o.a. de Psalmen 22, 23, 33,
42-43, 45, 51, 72, 90, 103, 139 en 143. De
bundel heeft een handzaam formaat en een
stevige omslag, en is met de hand
ingebonden. Op de kaft een zwart/wit-
illustratie met de uitlopende kop van een
knotwilg.
De tweede bundel Wolken-waeter-wind heeft
als motto 'Laet 'm alléén een kleinigeid
ontbreke, /hoddelik te wezen, /kroonde 'm
mee eere en hlans, /doet 'm heer weze over
de werken van Je'n 'anden. (Psalm 8: 6-7).
Hierin zijn opgenomen de Psalmen 8, 18, 19,
24, 25, 77, 89, 104 en 113. De uitvoering is
als de voorgaande bundel: sober en strak. Op
de zwart/wit-illustratie die de omslag siert,
zien we de zee, de wolken en een deel van het
strand met de typische Zeeuwse paalhoofden.
Toch Zeeuws
Het best komen de Psamen van Joosse tot hun
recht als je ze hardop leest. Dat geldt
natuurlijk voor bijna alle werken die in de
streektaal zijn geschreven. 'Ga maar gerust
als een Jood de teksten voor jezelf hardop
lezen,' zegt Wim, terwijl hij naar buiten kijkt,
'dan komen de klanken veel beter tot hun
recht, dan wanneer je de Psalmen stil voor
jezelf leest. In Burgh werd enkele jaren
achtereen tijdens de augustusmaand in een
kerkdienst op zondag, een Zeeuwse Psalm
voorgelezen door de koster. Tijdens zijn
voordracht verdween allengs het Nieuwlands
en maakte plaats voor het Burghs dialect.'
Al ruim vijftig jaar woont Joosse in
Rotterdam en nog steeds hoort hij de Zeeuwse
klanken in z'n oren, nog steeds kijkt hij naar
buiten, naar de wolken. 'Wat ik enorm mis,
dat is de ruimte, de wind en de openheid van
het landschap. Daarom maken mijn vrouw en
ik graag wandelingen buiten de stad. In de
binnenstad, daar komen we niet veel. Nee,
hoogstens een paar keer per jaar.'
Als we 's avonds over de Sloedam Walcheren
binnenrijden, gaat de zon in het westen onder.
Het land van Joosse. De Böömdiek en de
zeedijken langs het Sloe waar water en wind
de ruimten vulden vóór de industrie het
gebied veroverde. Ongemerkt denken we
terug aan Wim, aan wat hij vertelde over zijn
Nieuwland, dat eigenlijk toch niet zo
Walchers is als op het eerste gezicht zou
lijken. 'Bracht een boer vroeger zijn vee naar
de wei onder Ritthem, dan zei hij: "Mijn vee
loopt in Walcheren".' Waarmee Joosse maar
wilde zeggen: Nieuwland is eigenlijk iets
aparts, want ook met het naburig gelegen
Arnemuiden vertoont het grote verschillen.
Als we daaraan terugdenken, dan is de
Zeeuwse psalmist Wim Joosse een rasechte
Nieuwlander gebleven.
Literatuur
Uutheleze Psalmen (Rotterdam 1994).
Wolken-waeter-wind (Rotterdam 1994).
De bundels zijn in beperkte oplage verschenen en
verkrijgbaar a f 12,50 per stuk bij: Wim Joosse,
Rozenlaan 38a. 3051 LS Rotterdam. Giro 79675, tel.
010-4188307.
3 2
