menten (Ha: zie ook onder 10); da's aal taten moes (Ier); griebus (Kg);
pielekes (Smd). Verder in een aantal voor een groot deel alg. uitdruk
kingen: (naar de) Filistijnen (Wtk;Mlk;Ok;Bsl;Ha;Ier;Kn;Rll;Wolf;Kg;Nwk;
ZR/Wseh; Svn;Tln;Dl/Hkg;Ntg; SahSmd)berre-/barrebiesjes (Ax;Osb;Bzl;Hkz
berrebiezen; Ktg; Wde;Bns)mieter (Zsg; Bzl;Ha; Hkz Hrh ;Kn; Kpl;Ndp ;Nss
Wolf;Wsk;Dl/Hkg)sodemieter (Kn;Ks); (ouwe) grootje (Dob ;Bns ;Odp)
(ouwe) moer (Rtm; Ha; HrhIer/Kn, Kg) kluüten klóóten (Cg;Hrh;Ks);
knoppen (Svn); jandoedel (Ks); an barrels (Ok;Ier).
17. (H)oeks-op is naeder/naoder: schuins over of: volgens de diagonaal is
de kortste weg. LvA (Ax); ZB (Bzl;Bzl/Kpl;Hrh;Ier; Ier/Kn; Ndp ;Wde)
Phi/T (Svn); Gofl (Dl/Hkg;Ntg;Odphoeks -op is naer; Ogp: hoeks-
opSah: id.Smd:id.Anders: over'oeks (Zsg;Nwn;Bsl;Bzl;Dw/Ovz
- is dichterbie Ha: - is korter; Hkz: - is de kortste weg; Ndp;Zr/Wsch;
Phi); over'oek in n'aoie (Tin); 'oek(s)overkant (Dob Mik; Ok; Rtm)'oeks
over (Ha;Bzl: rechttoe rechtaan; 'oek over aje (Bzl/Kpl); hoek over
nooi (Ha); 'oek(s) over naai nooi naoi (HrhCol; Kg; OvmScherp Svn)
'oek over raai/raoi (Kn;Ktg); 'oeks over raaie (Hrh: dwars over de
landerijen); 'oeks over taps (Ok); deur d'n 'oek is de kortere weg (Hrh);
(dwas) deur d'n 'oek is de korste pad/ de nêêste pad (Hrh;Wolf); a binnen-
deu is de korste pad (Nvt); stok over blok (Dsr;Phi); uut d'n schuinen
(Dl/Hkg); de korste weg is lank/lange genoeg (Ax;Ndp); de naeste pad
is varre henoeg (Ha).
18. 'k Bin/zin d'r mee/mie (g)esnaerd/gesnaerdermee geholpen, uit de brand.
ZVW (Bvt;Nvt;Obg;Sls;Wtk)LvA (Ax;Nz;Zsg); ZVO-zd (Cg;Nwn); W
(Dob;Mlk;Ok;Osb;Rtm); ZB (Bzl;Bzl/Kpl; Gpol; Ha; HkzHrh; IerIer/Kn;Kpl;
NdpNssRil, Schr; Wde;WmdWolf)NB ColKgKsWsk)SchD (Bns;Bwh/
NwkjDsr ;OwRnsZrZr/Wsch)Phi/T (PhijOvmScherpSvn; Tin)GOfl
(Dl/Hkg;OgpSah: je staet gesnaerd; Smd: id.= gesteld staan). Anders:
gespanne (Ndp); verkoevereerd (Ha).
19. Me gienge de schok/apprel/oprel op: de schuin tegen de dijk oplopende
weg. Geen duidelijke bevestiging van een van de drie mogelijkheden. LvA
(Ax); ZB (Hrh; Ier; Ril)NB (Ks); SchD (Zr); Phi/T (Tin: ook bij stij
gende en afgaande straten). Wel met schok: op schok goan op stap (Nwn).
Anders: me gienge deu 't 'ange van de diek (Dsr); uut d'n schuinen tegen
d'n diek op (Dl/Hkg). Zie verder onder 19a.
19a.Me/we gienge(n)/ginge(n) d'n apprel op: id. W (Dob;Osb); ZB (Bzl;Bzl/Kpl;
Ha;Hkz;Hrh: nieuw t.o.v. oprei; Ier,Ier/Kn;Kn;Kpl;Ktg;Schr;Wmd)NB
(Col;Kg;Wsk)SchD (Dsr); Phi/T (OvmjScherp: apperel elke helling; Svn)
In de vorm april ZVW (Bvt;Nvt;Sls)LvA (Ax;Nz); ZVO-zd (Cg;Nwn).
Verg. met hierboven onder 19: me gienge schok op d'n aprel of (Svn;Tin).
19b. Me /we gienge d'n oprei op: id. W (Ok;Rtm); ZB (Bsl;Bzl;Dw/Ovz;Gpol;
Ha; HkzHrhoud; Hrh/OvzKn;Ndp ook oeprelNssSchrWdeWmdWolf)
NB (Col); SchD (Bns;Bwh/Nwk;Dsr;Nwk;Ow;Rns;Zr;Zr/Wsch)Phi/T
(Phi); GOfl (Dl/Hkg;Ntg: opperelOdpOgpSahhet oprei; Smdid.
In de vorm opril: LvA (Zsg); ZB (Han: volgens Hkz). Anders: oprit
(Obg)
20. 't Was blinden iever: vergeefse moeite. LvA (Ax); ZB (Gpol;Ier/Kn;Kn)
NB (Ks); Phi/T (Svn). Anders: voe de bok z'n kloten (Hrh;Kn); 'n 'oop
niks (Ier)'t was maegertjes (Kg); 't was een windei (Ntg).
21. De kouse rekt nao/ni 't beên: de omstandigheden bepalen de uitkomst,
de gang van zaken. LvA (Ax: volgens inzender 2: 'wel eens gehoord');
ZB (Dw/Ovz;Ha: wel eens gehoord; Ier/Kn); NB (Ks); Phi/T (Svn: oud).
Anders: da voeght z'n eighen wè (Bzl); je mot 't pakken zo a't valt (Ier).
22. 't Is: 't 'ooi is op en de koeie dood: er valt niets te erven. LvA (ax);
ZB (Dw/Ovz IEr/KnKpl; Ndp)NB (Ks). Variant: da's getroffe Stoffel:
't 'ooi/strooi is op en m'n koeie dóód: alles is op; m'n kolf is ddód en
34
