dialecten blijken een zestal momen
ten van belang te zijn tussen het uit
het ei komen en het uitvliegen van
het jonge vogeltje. Voor de volgende
begrippen hebben we namelijk vrijwel
overal dialectwoorden opgetekend:
'uit het ei komen', 'naakt, pas gebo
ren jong', 'dons' (of 'met dons be
dekt'), 'jong met stoppels', '(bijna)
klaar om te vliegen, en 'uitvliegen'.
De manier waarop de Vlaamse dialec
ten zich tegenover elkaar verhouden,
verschilt van begrip tot begrip.
1'Uit het ei komen'
In West-Vlaanderen vonden we voor
'uit het ei komen' vrijwel overal
kippen; in Oost-Vlaanderen is het
overheersende woord uitpikken.
Beide woorden zijn ook in het Alge
meen Nederlands bekend: zowel in
Van Dale als in het Woordenboek der
Nederlandse Taal (WNT) worden ze
met deze betekenis opgegeven.
Het interessante woord is hier wel
licht de term uitvallen, die alge
meen is in het Waasland en in Oost
Zeeuws-VlaanderenIn de betekenis
'uit het ei komen' staat uitvallen
noch in Van Dale, noch in het WNT.
Ook in het Woordenboek der Zeeuwse
Dialecten en in het Waas Idioticon
is het niet opgenomen.
In Deerlijk gaf een informant het
woord uitpeilen op. Deze term is
NMKI PK GE0DPEN .00 maiJE
wellicht al vrij oud. In Van Dale
wordt enkel de betekenis uit de
pel, de schil nemen vermeld; in
het WNT geeft men óók de betekenis
'uit het ei komen', zij het met de
vermelding 'Vlaams'. Uitpeilen is
blijkbaar een typisch Westvlaams
woord, want het is enkel in de
Westvlaamse dialectwoordenboeken
opgenomen: in het Westvlaamsch
Idioticon van De Bo, en in Loquela,
met de vermelding geh.(hoord te)
Kortrijk.
2. 'Naakt, pas geboren jong'
Aan een jong, pas geboren vogeltje
dat nog helemaal naakt is worden
kleurrijke, pittige namen gegeven.
De meeste van die namen hebben bo
vendien een wat spottende bijklank.
In West-Vlaanderen spreekt men van
een blutsekakker, blutsepoeper of
blutzak. Bluts betekent hetzelfde als
bloot. In het Westvlaamsch Idioticon
komen blutsekakker, blutsepoeper
en blutzak niet voor, maar bij bluts
vinden we naast de betekenis 'kaal
hoofdig' ook Wordt ook qezeid van
de vogeljongen die nog geen pluimen
hebben. Een blutsch kieken.
In Loquela staan twee samenstellingen
met blutse-, namelijk blutsepoepe
(geh.(oord te) Brugge) en blutszakstje
(gehPoperinge)
«oorden uitdrukkingen net 'plot'
A «oorden t uitdrukkingen net 'pop-'
i uitdrukkingen net'blutlse)-
U «oorden uitdrukkingen net 'podderf igV
X pietenookt pietepuitenookt
41
