gebied tussen Maas. Kijn en Moezel hadden
leeggestroopt. Er wordt ook nog melding
gemaakt van een Vikingkamp te llaslao
(Asselt bij Roermond). Men moet zich die
Vikingoperatie voorstellen in golven van
verschillende groepen die soms gelijktijdig her
en der plundertochten ondernamen:
ongecoördineerd maar wel solidair met
elkaar. In 870-930 koloniseerden zij IJsland,
later Groenland! Maar nu dichter bij huis,
heel dichtbij!
Ontvolking
In zijn boek Zuid-Beveland (1971), p. 57,
schrijft C. Dekker: 'Enkele teksten wijzen uit
dat er ook na hel midden van de 9de eeuw
nog Denen in Zeeland verbleven die zicli als
piraten gedroegen'en hij citeert Folcuin. die
in Gesla Abbatum Lobiensium (geschiedenis
van de Leuvense abten) over de Noormannen
in de late 9de eeuw verhaalt: 'hoewel zij in
die streken alles ontvolkten (de-populari
ont-volkten), toch gaven het meest zij die de
oevers van de Schelde hadden bezet hun
razernij allengs op debacchariuitrazen: liet
imperfectum is duratief), aangezien hun zeer
gunstige (of geliefde) vloot basis (statio
naviurn) hen daar tot blijvers continuus
aanhoudend, voortdurend) had gemaakt, hetzij
om te overwinteren, hetzij om welk
oorlogsgevaar ook af te wenden'Natuurlijk
betrof het geen permanente bezetting, maar
we mogen wel aannemen dat zij een periode
van vijf jaren hier hebben gebivakkeerd.
Folcuin spreekt ook over beide Schelde-
oevers, zowel op Walcheren als op Schouwen.
En dan van een vlootbasis waar zij voor elke
aanval beveiligd zouden zijn. Als hier niet de
besproken ringwalburgen zijn bedoeld, waar
hebben die overwinteringsbases dan wel
gelegen? De Noormannen hadden direct
belang bij deze bases, niet de bevolking, want
die was al verjaagd en de streek ontvolkt. De
datering van Folcuin klopt met de datering
van het hout der palen. Van lleeringen stelt
zelf in het genoemde boek de vraag 'of er wel
daadwerkelijk is geschuild legen een
Vikingaanval'Nee dus. Hoe zouden de
boeren zicli en hun vee in veiligheid hebben
kunnen brengen in een burg vlakbij een
landingsplaats waar Vikingen snel en
onverhoeds hun slag konden slaan? Dat zou
de hongerige Vikingen na hun tocht over zee
juist de schapenbouten aanbieden: en zulk een
burg in Karolingische handen zou een
constante militaire bezetting vereisen (die er
trouwens niet was). Een afgeslagen
Vikingaanval op één der burgen zou
bovendien met triomf zijn vermeld in een
kroniek.
Over de burgen langs de Vlaamse kust zwijgt
Folcuin. Daar was immers een krachtig en
zelfstandig graafschap Vlaanderen in opkomst
onder Boude wijn II (879 - 918); een totaal
andere politieke en militaire situatie dan in
Zeeland. Dat de frappant gelijkvormige
Deense borgen zijn 'afgekeken' van de
Zeeuwse burgen (aldus de Deense opvatting),
alleen omdat de datering van de palen daar
een eeuw jonger aangeeft dan de palen hier,
kan ik niet serieus nemen. De oude palen
waren na een eeuw vergaan en vervangen
door nieuwe, zoals wel meer verwaarloosde
versterkingen na verloop van tijd weer
worden opgelapt.
Aan het bericht van Folcuin schenkt
lienderikx slechts marginale aandacht; C.
Dekker citeert het bericht wel in het Latijn,
maar vertaalt het niet. Volgens mij een
gemiste kans. De Zeeuwse ringwalburgen zijn
wel in de tijd der Karolingen maar niet door
hen aangelegd, maar door Noormannen.
Noot
I. R.M. van Heeringen. P.A. Henderikx en A. Maïs
(red.), Vroeg-Middeleeuwse ringwalburgen in Zeeland
(Goes 1995).
10
