Publicatie en tentoonstelling Zeeuwse
scheepswerven
Het eerder genoemde scheepswervenproject
van de WIAZ zal in het najaar uitmonden in
een publicatie en een tentoonstelling in het
Stedelijk Museum Vlissingen.
In de publicatie staat de beschrijving van alle
scheepswerven die er in Zeeland zijn geweest
centraal. Deze beschrijving is regionaal en per
plaats geordend. Verder wordt aandacht
besteed aan de geschiedenis van de Zeeuwse
scheepsbouw en die van enkele
toonaangevende scheepsbouwersgeslachten.
Uiteraard biedt de publicatie ook alle ruimte
aan boeiend beeldmateriaal. De publicatie is
vooral bedoeld om in brede kring gelezen te
worden.
In het Stedelijk Museum Vlissingen zal een
tentoonstelling worden ingericht, waarin veel
van de in het boek beschreven materie door
middel van voorwerpen en documentatie zal
worden gevisualiseerd. Speciale aandacht
zullen de voor Vlissingen belangrijke
Admiraliteitswerf, Marinewerf en de
Koninklijke Maatschappij De Schelde krijgen.
De thematisch-chronologisch ingerichte
tentoonstelling zal van medio oktober tot
medio januari 1997 te bezichtigen zijn.
Zeeuws monument
In elke provincie stelt de ANWB een bord
beschikbaar met informatie over één bepaald
object. Op zoek naar een voor Zeeland
typerend object, was de keuze snel gemaakt
voor één van de zeer weinige overgebleven
meestoven. Naar alle waarschijnlijkheid zal in
de loop van het jaar zo'n informatiepaneel
worden geplaatst bij de in 1863-64 opgerichte
meestoof Willem III in Noordgouwe.
Gebouwd als meestoof, werd liet gebouw
nadien in gebruik genomen als cichorei-
drogerij, in de wandeling: stoom-
peekoffiefabriek. Uit beide fasen zijn
interessante onderdelen herkenbaar, zowel in
het in- als exterieur."
Tiende Historische Studiedag
Ook de jaarlijkse Historische Studiedag van
de Werkgroep Historie en Archeologie zal dit
jaar in het teken staan van het industrieel
erfgoed. Onder de voorlopige titel 'Techniek
in Zeeland' zal op zaterdag 9 november deze
inmiddels tiende Historische Studiedag
plaatsvinden. Verschillende sprekers zullen in
lezingen ingaan op diverse ontwikkelingen van
de techniek in Zeeland, met de nadruk op de
eventuele overblijfselen hiervan in de vorm
van objecten, gebouwen of terreinen. Zo zal
drs. P. Nijhof een inleidend overzicht geven
van de ontwikkeling van de industriële
bedrijvigheid in Zeeland en zal dr. W. van
den Broeke ingaan op de gevolgen van de
aanleg van de Zeeuwse spoorlijn. Verder zal
naar verwachting ook een typisch Zeeuwse
landbouw-industriële bedrijvigheid aan bod
komen: de meekrapcultuur en de meestoven.
Ook zal middels een lezing en een film
aandacht geschonken worden aan de scheeps
bouw in Zeeland, met name bij De Schelde in
Vlissingen.
De studiedag zal dit jaar gehouden worden in
het Arsenaaltheater, vlakbij een interessant
voorbeeld van herbestemming van een
'industrieel' gebouw: het Arsenaal. Tevens
bestaat de mogelijkheid om na afloop van de
studiedag de tentoonstelling over de Zeeuwse
scheepswerven in het Stedelijk Museum te
bezichtigen.
Onderzoek
Nog veel industriële objecten wachten op
studie. Onderzoek naar industrieel erfgoed
kan een leuke combinatie zijn van onderzoek
ter plekke, soms letterlijk 'in het veld', en
literatuur- en archiefonderzoek. Het object
zelf kan beschreven en fotografisch vastgelegd
worden. Uit bouwstijlen en opschriften
kunnen ouderdom en verbouwingen afgeleid
worden. Vervolgonderzoek kan plaatsvinden
aan de hand van literatuur en archieven.
Vooral voor negentiende-eeuwse monumenten
herbergen de archiefdiensten een schat aan
informatie. Discussies in gemeenteraden over
de bouw of uitbreiding van bedrijven, de
toekenning van bouw- en
hinderwetvergunningen en talloze statistische
gegevens in gemeente- en provinciale
verslagen bevatten de achtergronden over een
object. Soms is het mogelijk dat het archief
van een bedrijf waarvan een object onderdeel
uitmaakte bewaard is gebleven. Waterstaats
archieven herbergen veel informatie over
zowel de waterstaatsobjecten zelf als over
gebouwen waarvan de bouw op een of andere
manier ingreep in waterstaatsbelangen en
waarvoor derhalve toestemming nodig was.
Om de onderzoeker de weg te wijzen heeft de
Rijksarchiefdienst voor het eerste nummer in
een serie onderzoeks-informatiebladen de
bestudering van industrieel erfgoed als thema
gekozen. De beginnende (amateur-)onder-
zoeker wordt sinds kort ook de helpende hand
geboden door een beknopte handleiding op dit
terrein. Die wijst de weg om het industrieel
erfgoed te benaderen via hetzij een sociaal-
economische. een meer produktietechnische of
een specifiek bouwkundige invalshoek.12
20
