baar is in het huidige stadsbeeld.
Voor de niet ingewijde wordt de
oriëntatie overigens wat bemoeilijkt
omdat de Markt niet, zoals in de
tekst staat vemeld, rechtsboven op
de foto is afgebeeld maar linksonder.
Het derde Zeeuwse object tenslotte
valt onder het thema 'Ziel en zalig
heid' en betreft de voor Nederland
betrekkelijk zeldzame beschilderde
grafkelders uit de veertiende en
vijftiende eeuw in de St. Baafskerk
van Aardenburg.
Het boek is geillustreerd met scherpe
zwart-wit foto's en is zonder meer
fraai vorm gegeven. De verantwoor
ding van de geciteerde bronnen is
uitstekend en de beknopte literatuur
opgave per beschreven object biedt
volop gelegenheid voor verder onder
zoek. Wie de Middeleeuwen in Neder
land wil ontdekken - en gefascineerd
wil worden! - hoeft eigenlijk niets
anders te doen dan het boek te kopen
en iedere week één object te bestu
deren. In precies een jaar zal de
ontdekkingstocht zijn voltooid.
Wim Scholten
Robbert Jan Swiers en Anton van
Haperen, Een wandeling door de
Manteling: cultuur en natuur aan de
noordkust van Walcheren (Goes: De
Koperen Tuin, 1996). ISBN 90.72138.
53.8. Prijs 19,90.
In samenwerking met het Zeeuws
Biologisch Museum en Staatsbosbeheer
heeft De Koperen Tuin dit met vele
kleur- en zwart/wit-illustraties ver
luchte boek over De Manteling uitge
bracht. Op het einde van de 20ste
eeuw is voor dit gebied weer een peri
ode van vernieuwing en bloei aange
broken. Immers: het Zeeuws Biologisch
Museum is kort geleden verbouwd
(voltooid 1995) en kan zich tegenwoor
dig beroemen op de inrichting van
een unieke Hortus Zelandiae, een
Zeeuwse heem- en thematuin. Staats
bosbeheer heeft met de hulp van tuin
en land-chapsarchitect Jan-Willem
Bosch de stoot gegeven tot het her
stelplan Westhove en omgeving. Dit
plan 'met respect voor de natuur en
de cultuurhistorische waarden' ruimt
een belangrijke plaats in voor de
stijlkenmerken van de historische
buitens in het gebied: resp. die van
de Barok en de Engelse Landschaps
stijl. Als de Zeeuwse tuin en het
herstelplan straks gereed zijn, is De
Manteling klaar voor de 21ste eeuw.
Nu al is het gebied sterk opgeknapt,
en het enthousiasme van beide auteurs
van Een wandeling door de Manteling
is navenant. Ze behandelen op vlotte
wijze de archeologie en geschiedenis
van het gebied en zijn omgeving; verder
worden de verschillende landschapstypen
op duidelijke wijze behandeld, terwijl
ook het reilen en zeilen van het
biologisch museum worden beschreven.
Lijsten van activiteiten, adressen en
een literatuuropgave besluiten het
geheel
De Manteling ligt op de grens van
twee landschapstypen. Aan de ene
kant het polderland en aan de andere
kant de duinen, het strand en de
Noordzee. Hierdoor heeft De Manteling
'twee gezichten: de beschutte en weel
derige binnenduinrand en het woeste
Noordzeestrand als tegenpool. Dit
maakt De Manteling tot een bijzonder
gebied, waar het goed toeven is.'
Veel aandacht wordt door Swiers en
Van Haperen besteed aan het bos in
De Manteling, fauna en flora (bijv.
aan een fenomeen als de stinzenplan-
ten) en aan de buitenplaatsen als
landschappelijke elementen. De lezer
kan het waarheidsgehalte van een
en ander zelf gaan beproeven: het
boek bevat een ruim geïllustreerde
beschrijving van een wandelroute door
het bos, de duinen en langs het strand,
waarbij steeds wordt gewezen op bij
zondere aspecten van de omgeving.
De vormgeving van het boek door
Jan Bruijns van De Koperen Tuin
is een variatie op zijn inmiddels be
kende 'huisstijl'; ook het Al-formaat
is gehandhaafd. Het is altijd wat hei
kel om bij een Koperen-Tuinboek het
aantal pagina's te noemen: dat lijkt
vaak weinig, maar door formaat,
'economische' zetspiegel en dito letter
type weet Bruijns in een boek van
10 of 80 pagina's net zoveel informa
tie te stoppen als in een anders vorm-
23
