TEN AFSCHEID AAN MEVROUW E.J. VAN DEN BROECKE-DE MAN
M.P. de Bruin
In 1979 werd ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de Zeeuwsche Vereeniging voor
Dialectonderzoek een bundel Kinderversjes en Volksliederen uit Zeeland samengesteld door E. J.
van den Broecke-de Man. met medewerking van drs. J.H. Kluiver en B. Oele. Als voorzitter
van de Vereeniging schreef ik in het woord vooraf: 'Merkwaardig genoeg telt men in die vijftig
jaren maar twee secretaressen: mevrouw dr. H.C.M. Ghijsen en mevrouw E.J. van den
Broecke-de Man. Mevrouw Van den Broecke is een waardig opvolgster van dr. Ghijsen, die in
1976 overleed. Beiden mogen de ziel van de Vereniging worden genoemd.'
Wie had in 1976 kunnen vermoeden dat
mevrouw Van den Broecke het werk voor het
Zeeuwse dialectonderzoek met behulp van
velen zou voortzetten tot het jaar 1996. nu het
uur van afscheid is aangebroken? Op 23
november 1964 werd een speciale editie van
de eerste druk van het Woordenboek der
Zeeuwse Dialecten aangeboden aan dr.
Ghijsen, een dag na haar tachtigste
verjaardag. Dr. P.J. Meertens merkte in die
bijeenkomst van 23 november op dat dr.
Ghijsen 'de enige vrouw in het Nederlandse
taalgebied was (en is), die een
dialectwoordenboek heeft samengesteld
waarbij hij als bekend veronderstelde de hulp
van vele kanten. In zijn toespraak vermeldde
Meertens dat zij ondanks haar moeilijke en
vele werk voor het woordenboek volledig aan
het Zeeuwse wetenschappelijke en culturele
leven deelnam. Hij besloot met de woorden:
'U hebt een dapper vrouwenleven geleid' (een
verwijzing naar de titel van haar boek over
Betje Wolff en Aagje Deken).
Wilskracht
Ik aarzel niet de woorden 'dapper
vrouwenleven' ook te gebruiken voor Engelina
Johanna van den Broecke-de Man die 4 juli
1898 is geboren te Yerseke. Ondanks
lichamelijke handicaps heeft zij zich met grote
wilskracht en doorzettingsvermogen op vele
terreinen in het maatschappelijke en culturele
leven van Zeeland bewogen. Veertig jaar lid
(waaronder het wethouderschap) van de
gemeenteraad van Aardenburg. In 1946
benoemd tot lid van de Provinciale Staten; ze
bleef het twintig jaar lang, in een volledige
mannenwereld. In het jaar van de watersnood
werd zij presidente van de Vrouwenraad
Zeeland, hetgeen weer uitmondde in een
hoofdbestuurslidmaatschap van de Nationale
Vrouwenraad. Als vertegenwoordiger van
Nederland woonde zij in 1960 het
driejaarlijkse congres van de Internationale
Vrouwenraad te lstanboel bij.
Zij verstond de kunst van het declameren. Dat
kwam goed te pas toen het in de kwekerij van
haar man tijdens de crisisjaren minder goed
ging. Lien van den Broecke beschikte over
een uithoudingsvermogen dat weinigen kunnen
opbrengen. Zij verzorgde voor allerlei
verenigingen voordrachtavonden in het gehele
land. Bij de pakken neerzitten was er niet bij.
In de culturele sfeer liet zij zich eveneens
horen in de provincie. Zij speelde een
aanzienlijke rol in de Zeeuwse Culturele Raad
die bekroond werd met het voorzitterschap.
De Zeeuwse Prijs voor Kunsten en
Wetenschappen kreeg zij in 1974. Toen ik
deze prijs in 1989 mocht ontvangen heb ik
aan de laureaten in het verleden aandacht
besteed. Ik haalde daarbij Van Schagen aan
die in 1982 schreef: 'Lien van den Broecke, in
Vlissingen ook al krankemietelig, zit niettemin
nog steeds nuttig te otteren aan hei Zeeuwse
Woordenboek. Wij ouwetjes kunnen soms nog
dingen, die niemand jonger meer kan.'
Zelf schreef ik in mijn dankwoord voor de
Zeeuwse Prijs in 1989: Vanuit de flat nr. 194
aan de Boulevard de Ruyter te Vlissingen heb
je een schitterend gezicht op de
Westerschelde. De schepen uit de Wielingen
steken schuin de Schelde over, de schepen die
langs de Walcherse kust varen komen vlak
langs de boulevard. De werkhoek naast de
ruime voorkamer is het centrum van de nog
rusteloos bezig zijnde Lien van den Broecke,
die in deze hoek zo 'n groot
aandeel heeft gehad en nog heeft in de
productie van boeken over de dialecten in de
verschillende delen van Zeeland. Meer dan 90
jaren oud en nog is haar geest actief al is het
lichaam krankemietelig om met Van Schagen
te spreken en moet het otteren aan het
woordenboek niet negatief worden opgevat,
integendeel.
De start van de nieuwe secretaris was
imponerend. Op 4 november 1978 werd de
Dialectdag te Oostburg gehouden. Het
2
