BEANTWOORDING VRAGENLIJST 5: HISTORISCHE WOORDEN DE BRUNE I. MAART
1996.
Op lijst 5 mochten we 48 lijsten terugontvangen, een goede respons, niet minder dan op vorige
lijsten, maar opmerkelijk is dat zo weinig antwoorden uit Walcheren zijn ontvangen: niet meer
dan zes exemplaren, wat toch te weinig is. Wij wekken onze Walcherse leden op hierin
verbetering te brengen!
Zoals bij historische woorden te verwachten, waren vele woorden en uitdrukkingen niet bekend
bij de lezers. Dat betekent niet dat de lijst minder succesvol was, want er zijn zeer vele
alternatieve woorden en zegswijzen naar voren gebracht. In het geval van onze vragenlijsten is
een onbekend-melding ook resultaat omdat we dan weten dat een woord of uitdrukking niet
meer wordt gebruikt. Wie zich wat mismoedig voelt wanneer hij zo vaak 'onbekend' heeft
moeten invullen, wekken we dan ook op toch de lijsten te blijven invullen. Het onderzoek
brengt nu eenmaal met zich mee dat we alle mogelijke vraagstellingen aan de leden moeten
voorleggen.
1. schrafelen: in de grond krabben door kippen. Dialectvorm schraefele. Voor vrijwel alle
gebieden bevestigd. Anders: scharrele (Dob, Kod) kraauwe (Bsl, Grp. Hrh, Ks. Bns, Scherp,
Svn, Po, Nz, Wtk, Ax, Dl) scliraefe (Bns) schère (Nz). Andere betekenis: hard werken (Tin).
Verwante term: droele:kuilen maken (Kn) Uitdrukking: ie krauw net as 'n oen achteruut (Ovm)
2. linckernijen: gemene streken. Bevestigd voor Ks. Verwante termen: 'tl lienkerd (Svn);
slinkse streken (Wtk, Ax). Andere term: poerlegrappenrare streken (Kn).
3. schrobberij: schraapzucht. Dialectvorm scltrobberie,bevestigd voor Ok, Bsl. Kn, Bwh, Wtk.
Verwante term: 'n schrobber (Kn, Ax); 'n schroaper (Klz) Verwante uitdrukking: ie stae nae
eel de waereld (Ovm)
4. slackers: slappelingen. Niet bevestigd. Anders: labbekakken (Ks) flauwerik (Ovm).dutsen
(Ax, Hit) Uitdrukkking: ie is slop in de steel (Grp).
5. een krevelknop: een onooglijke bloem. Niet bevestigd.
6. wied: onkruid. Bevestigd voor het woord melkwied: paardebloem.
7. missing: mestvaalt. Bevestigd voor Dob, Bsl, Schor, Ax. Anders: mispit (algemeen).
8. schaluyn: sjalot. Niet bevestigd, wel de vorm selotte, serlotjes (Col), scherlotjes.
9. iets zijn hebbing geven: geven wat het toekomt. Dialectvorm: iets z'n ebbieng gee/geeve.
Bevestigd voor Osb. Gde, Nvl. Andere betekenis: iets z'n onderhoud geven.
10. een besneeuwd hoofd: een hoofd met grijze haren. Niet bevestigd. Anders: zo wit (gries)
as 'n duuve (Dob, Hrh) 'n witte kop (Bsl) 'n gries ood (Grp. Svn)
11. het kackhielen van een schoen: het langs de enkel schuiven van een schoen. Bevestigd
voor Ks. Verwante term: 'n kakhieltje. Anders: schampen (Bsl) schuuffeln (Wtk).
12. alles door de billen lappen: al zijn bezit aan eten en drinken opmaken. Bevestigd voor
Dob, Anders: deu de billen slae (Doii, Kod, Ok, Ha, Bsl, Hrh, Kn. Grp, Schor, Col, Ks, Bns,
Rns, Svn, Tin, Verwante uitdrukking: oalles deu z'n keele hiete (Anl); 'n duur keelgat (Nz),
oalles vertoerlezjoere (Hrh). de muzen laegè dood in de spinne (Ovm).
13. een goed/ kwaad ghewisse: een goed/kwaad geweten. Niet bevestigd.
14. drommen: bulten in een gesponnen draad. Bevestigd voor Kod. Ander woord: dotten (Bsl)
bobbels (Ks, Nz) knossets (Klz). Andere betekenis: dwarsliggen (Kod).
15. een reeuw hemde: een doodshemd. Vaag bevestigd voor Tin.
16. een klabbeeck: een valse diament. Niet bevestigd.
17. blindhocken: blinddoeken. Niet bevestigd.
18. roncker: meikever. Bevestigd voor Dob, Kod, Ok, Schor. Ks, Bril. Svn, Hd. Meer
gebruikelijke vorm: roenkel. Andere term: meulenaer. Voor Osb gemeld dat roenkel daar wordt
gebruikt als naam voor een spiraalvormige schelp: Voor Hrh opgegeven dat een roenker de
benaming is voor een strontvlieg. In Z. VI. roonker, ook voor andere insecten (Wtk) grote vlieg
(Cg), ronkaert (Hit, Klz).
19. melkzop: broodpap. Niet bevestigd. Andere term: vosse soppen: stukjes brood in water
gekookt, opgediend bij de maaltijd die aansloot op de slacht, met niet te bewaren afval van de
slacht. Als groente werden rapen en gepofte appels opgediend (Kod).
20. zonnezierkens: zonnestralen. Niet bevestigd.
42
