een gewonnen positie! Maar dan geschieden
er drie echte wonderen. Als de hand des
Heeren ooit duidelijk is geweest, dan is dat nu.
Na Reimerswaal bouwt Philips in Spanje
een nieuwe vloot om de Zeeuwse wateren
opnieuw te kunnen beheersen. Maar die vloot
is nooit gaan varen. De pest doodt nagenoeg
alle vijfduizend zeelui, hun admiraal
inbegrepen. Dat is het eerste wonder!
Eind 1575 gaat Philips voor de derde maal
failliet. Hij kan niemand betalen, ook zijn
troepen niet.
Die willen dan zelf voor inkomsten gaan
zorgen. Het hele Spaanse leger in
Holland en Zeeland stroomt weg naar
Vlaanderen, waar nog niet gevochten is en
dus nog rijke buit wacht. Het Vlaamse
Aalst wordt uitgemoord en dan vindt nog
de Furie van Antwerpen plaats. Die muiterij,
dat is het tweede wonder.
Requesens, overtuigd dat al die rampen niet
anders dan Gods straffen zijn voor Alva's
misdaden, sterft enkele maanden later. Dan
zit Spanje hier zonder leider! En dat is het derde
wonder.
Zeeland bevrijd
Dan eindelijk, eindelijk komen ook de
Zuidelijke Nederlanden in beweging. Op
8 november 1576 wordt de Pacificatie van
Gent getekend door nagenoeg alle
Nederlandse gewesten. Allen eisen nu het
vertrek van de Spaanse troepen. Nog even
later houdt Oranje zijn triomfale intocht
in Brussel. Zijn gloriejaren zijn begonnen.
Tholen en het vergeefs belegerde Goes
voegen zich nu vreedzaam, na
onderhandeling, onder het Prinselijk regime.
Helaas, twee jaren later maakt Parma,
Margaretha's zeer bekwame zoon, een eind
aan die idylle. Maar Zeeland, wat toen
Zeeland heette - het gebied ten noorden van
de Westerschelde - is voorgoed bevrijd. Een
Spaans leger heeft daar nooit meer voet aan
wal gezet: einde van de Zeeuwse
vrijheidsoorlog!
Beknopte literatuuropgave
A. Alberts en J.E. Verlaan, Apologie van de prins van
Oranje. 1581 en Placcaerl van Verlalinghe1581
(1980).
G.A. Asaert e.a., Maritieme Geschiedenis der
Nederlanden (Bussum 1976).
J. ab Utrecht Dresselhuis, Wandelingen door Zuid
en Noordbeveland 1832; repr. Utrecht 1973)
M. van Empel en H.Pieters, Zeeland door de eeuwen
heen (2 dln. Middelburg 1935-1959).
Victor Enthoven, Zeeland en de opkomst van de
Republiek. Handel en strijd in de Scheldedelta, c. 1550-
1621 (Diss. Leiden, 1996).
Pieter Fagel, Zeven eeuwen Veere (Middelburg 1983).
Raymond Fagel, De Hispano-Vlaamse wereld,1498-
1555 (Diss. Nijmegen, 1996).
P.A.M. Geurts, De coninck van hispaegmen.
(Amsterdam 1966).
S. Groenevelt e.a.. De kogel door de kerk7 De opstand
in de Nederlanden en de rol van de Unie van
Utrecht,1559-1609 (Zutphen 1979).
A. Hallema, 'Philips van Sint Aldegonde te Breda,
1565-'67', Historia 6(1940)5, 119-129.
P.C. Flooft, Nederlandsche Historiën met het Vervolgh
tot einde der Landvooghdije van Leicester (Amsterdam
1677).
Ton Oosterhuis, Van Ridder tot Koning. Groot
verhalenboek over het geslacht Oranje-Nassau
(Rotterdam z.j.).
Ton Oosterhuis, Lumeyde vossestaart (Amsterdam
1996).
Geoffrey Parker, The Dutch Revolt (Pinguin Books,
1977).
William D. Phillips Cala Rhan Phillips, 'The
Middelburg Incident 1574. Spanish wool and Dutch
Rebels', Am. Hist. Review 82 nr. 2, 312-330.
J. Presser, De Tachtigjarige Oorlog (1945).
Doeke Roos, Vlissingen in opstand tegen de
Spanjaarden. 1572 (Vlissingen 1991).
C. Rooze-Stouthamer, Hervorming in Zeeland.
ca. 1520-1572 (Goes 1996).
K.W. Swart, Willem van Oranje en de Nederlandse
Opstand, 1572-1584 (Den Haag 1994).
C.A. van Swighem en C. Ploos van Amstel.Zes unieke
wandtapijten. Strijd op de Zeeuwse stromen. 1572-1576
(Zwolle 1991).
Charles Wilson, The transformation of Europe 1558-
1648 (London z.j.).
11
