Dan op 10 mei 1940 oorlog, verwarring
overal, maar ook, 'Godver... gêên rienk
riej'n gêên ijsco van vuuf cènt van Izak
Faos maor oorlog over Sintepier
In de meidagen volgend op het uitbreken van
de oorlog wordt dra duidelijk dat ondanks de
komst van Franse hulp de vijand niet tegen is
te houden. Tussen de bedrijven door dient
toch het gewone boerenwerk, het verzorgen
van het vee, te gebeuren, hoe
levensgevaarlijk het ook was.
Groot is de verleiding om uitgebreid uit het
boek te citeren, hoe de dreiging van de
oorlog zich deed voelen, verboden om het
schor te betreden, beschietingen,
bombardementen. Het schoolgaan in de
winter in Sintepier, maar ook de herinnering
aan Kerstmis 1943, onbegaanbare wegen
door vorst en regen en steeds de dreiging van
het oorlogsgeweld in de kuststreek. En
natuurlijk de beleving van het
bombardement op Breskens op 11 september
1944 waarbij velen het leven lieten,
de bevrijding en de verdere levensloop van
de schrijver. Het boek is een aangrijpend
document geworden voor al degenen die de
oorlog hebben meebeleefd en een antwoord
op de vragen van kinderen en kleinkinderen.
'Hoe was het toch in de oorlog?'
H.J. Tolboom, Venstertraceringen in
Nederland (Zeist: Rijksdienst voor de
Monumentenzorg, 1998). Ingeb., 112 blz.,
afbn. I.S.B.N. 90 12 086051. Prijs 77,-
In de reeks monografieën over diverse
onderwerpen die de R.D.M.Z. als bijlagen
bij het Restauratievademecum doet
uitkomen, is thans verschenen
Venstertraceringen in Nederland. De basis
voor dit boek werd gelegd tijdens de stage
van de auteur bij de R.D.M.Z., waarbij
vooral de inbreng van de beeldhouwer en
natuursteendeskundige G.A. Overveem van
onschatbare waarde bleek.
Door opleiding en praktische werkzaamheid
was de auteur in staat het onderwerp vanuit
verschillende invalshoeken te benaderen. Het
boek geeft een uitstekend overzicht van de
verschillende vormen van raamtraceringen;
zowel baksteen, natuursteen alsmede hout en
metaal komen uitgebreid aan de orde.
Tekening van de venstertraceringen aan de
toreningang van de St.-Janskathedraal in 's-
Hertogenbosch, gemaakt ten behoeve van de
restauratie door Mosmans in 1931.
Voor de leek: venstertraceringen zijn het
harnas dat nodig is om een groot
raamoppervlak zodanig te versterken dat het
mogelijk wordt om met de oorspronkelijk
kleine glasplaatjes toch een groot oppervlak
te vullen.
De auteur geeft in een heldere stijl inzicht in
de vele vormen van raamtraceringen.
Geschiedenis, plaats van herkomst, materiaal
e.d. worden uitvoerig beschreven. Diverse
voorbeelden uit Zeeland doen de
belangrijkheid van onze Zeeuwse gebouwen
naar voren komen. Een uitgebreid register
besluit het boek. Het thans verschenen werk
is een uitstekende aanvulling op het boek
Vensters van H. Janse uit 1977.
B. Oele
40