VERD WENEN ZEE UWSE
GEBOUWEN
HET SINT-JANSHERENHUIS TE WEMELDINGE
Jan J.B. Kuipers
Van een van de belangrijkste Nederlandse commanderijen van de Johannieters zijn hoogstens nog
wat funderingsresten over. Twee keer werd het terrein van deze commanderij onder Wemeldinge
(Zuid-Beveland) belaagd: in 1937/38 en in 1969. In 1937/38 is het voormalige kloosterterrein
geëgaliseerd; de aanwezige fundamenten werden tot onder de bouwvoor weggebroken. In
november 1969 voerde men ter plaatse drainagewerkzaamheden uit. Bij beide gelegenheden kon
enig archeologisch vondstmateriaal worden veiliggesteld.1
De Orde der Johannieters
De Orde der Johannieters of Sint-Jansheren
werd in 1048 gesticht in Palestina met een
tweeledig doel: de verpleging van zieke
pelgrims in het Heilige Land en de strijd
tegen de ongelovigen, i.e. de islamieten. De
aanvankelijke hoofdzetel van de orde
bevond zich even ten zuiden van de H.
Grafkerk in Jeruzalem. Daar hadden de
Sint-Jansridders ook hun grote hospitaal.
De Orde kende drie rangen: ridders (voorde
strijd tegen de ongelovigen), kapelaans
(kerkdiensten) en dienende broeders
(ziekenverpleging). Het tenue der
Johannieters of Hospitaalridders bestond uit
een zwarte mantel met een wit (achthoekig)
ordekruis. De acht hoeken verwezen naar de
acht zaligsprekingen uit de Bergrede. De
Reformatie betekende het einde van de rol
van de Johannieters in onze streken. De
huidige Johannieters (protestant, in
Nederland in 1909 heropgericht) en
Maltezers (katholiek) zijn moderne
organisaties die niet in directe zin teruggaan
op de oude Orde.
afb. 1 Engelse vestiging der Johannieters in de
'ridderstraat(Rhodos) met Johannieter paleizen.
24