menige oude woorden en uitdrukkingen te
beluisteren. Zijn vriendschap en zijn niet
aflatende warme belangstelling staan in mijn
geheugen gegrift.
Arie Wagner is niet meer. Weer is iemand
ons ontvallen die 'het' nog wist. Hij leeft
echter voort in onze herinnering en niet te
vergeten in zijn publicaties in Nehalennia.
Pau Heerschap
Dialect in beweging (van dialect tot
turbotaal)
De laatste tijd wordt er in de pers en op de
radio, zowel in de provincie Zeeland als
landelijk veel meer dan anders aandacht
besteed aan het spreken van dialect in de
familiekring en/of in het openbaar. Door
een groot aantal personen wordt er gepleit
voor tweetaligheid van de dialectsprekers
waarbij de dialectspreker in zijn
dialectgebied 'waar mogelijk' goed dialect
spreekt en daarnaast ook het
Standaardnederlands goed beheerst. Precies
zoals iemand die Algemeen Nederlands
spreekt ook goed Engels of een andere
buitenlandse taal kan beheersen.
Het punt waar het in de discussie vaak om
draait zijn de twee woorden 'waar
mogelijk'. Voor de een is dat alleen thuis en
bij familie, maar voor een ander kan dit ook
in de gemeenteraad zijn.
Al deze aandacht in de pers en op de radio
is begonnen door de openingstoespraak van
de Commissaris van de Koningin drs. W.
van Gelder op onze Dialectdag van 19
oktober j.l. in Kapelle, waar hij een warm
pleidooi hield voor meer en beter
dialectgebruik in Zeeland, als een levend
deel van onze cultuur.
De leden van onze vereniging die deze dag
bezocht hebben, konden uit de eerste hand
kennisnemen van de mening van de heer
Van Gelder, Voor diegenen die niet in
Kapelle geweest zijn wil ik graag zijn
toespraak samenvatten.
De commissaris begon zijn
openingstoespraak met te refereren aan de
beroemde historicus Huizinga die eens 5
opvattingen genoemd heeft waarmee mensen
vaak verdwalen als ze ontwikkelingen
moeten beoordelen:
1. Het nieuwe is altijd beter dan het oude.
2. Veranderingen zijn altijd beter dan
behoud.
3. Een organisatie is altijd beter dan
persoonlijk handelen.
4. Het algemene is altijd belangrijker dan
het bijzondere.
5. Jongeren zijn altijd wijzer dan ouderen.
Samengevat: nieuw is goed, oud is slecht.
Volgens Huizinga zijn dit opvatingen
waarvan ieder weldenkend mens weet dat
het onzin is. Als voorbeeld hiervan noemde
de heer Van Gelder de vele monumentale
gebouwen en woonhuizen die we in onze
provincie hebben. Niemand wil deze missen
en moeite noch kosten worden gespaard om
ze in stand te houden. Wel worden ze
aangepast voor het moderne gebruik met
telefoon, moderne keuken, internet
aansluiting etc.
Het dialect dat wij spreken vindt hij ook
zo'n onmisbaar deel van onze historie,
cultuur en leven, een deel van onze
identiteit, een deel van onszelf. Echter in
zijn toespraak waarschuwde hij ons dat het
dialect gedoemd is te verdwijnen naar het
museum en oudheidkamers als het te veel
gekoesterd wordt via een museale en
historische aanpak en alleen maar verbonden
blijft aan nostalgische dromen over de goede
oude tijd. Ook het dialect moet meegroeien
en zich aanpassen aan de moderne tijd.
Daarom bepleitte hij een levend gebruik van
het dialect, dat kan blijven bestaan doordat
het midden in het huidige leven staat en
door dialectsprekers ook in openbare
plaatsen gebruikt wordt. De Commissaris
van de Koningin eindigde dan ook zijn
toespraak met de slotzin: 'In de
vergaderingen van de provinciale staten
mogen gedeputeerden als de heer Dek en de
heer Hennekij wat mij betreft in dialect
spreken.
Ook tijdens de interprovinciale studiedag in
Hulst op 30 november j.l. heeft de
Commissaris van de Koningin een lans
gebroken voor het dialect gebruik in
Zeeland. Deze dag organiseerde de
provincie Zeeland een studiedag over dialect
en dialectgebruik, samen met de Belgische
provincies Brabant en Vlaanderen en met
medewerking van de universiteiten van Gent
en Leuven en onze vereniging. In zijn
openingstoespraak stelde de heer Van
Gelder voor om ook dialect te gebruiken op
de vergaderingen van de gemeenteraad en
loofde een traktatie uit voor de eerste
gemeenteraad in Zeeland die in het Zeeuwse
dialect een vergadering houdt. Voor de
geïnteresseerde lezer is de tekst van de
35
