SchD (Rns).
4. Benamingen voor wafels in de vorm van vijf harten.
Vuuf'erten, -'arten ZVW (Obg); LvA (Ax); ZB (Bsl, Hrh, Kn); waofels/waefels LvH (Hek); ZB
(Ha, Kn, Kpl); NB (Col); T (Po); 'arten waofelkes LvH (Hit); tumelaers W (Aag, Osb); sterren
ZB (Ktg); vuuf'artenwaefels ZB (Ndp); 'artewaefels ZB (Ier); ronde waefels NB (Ks).
5. Benamingen voor andere wafels.
Schoenzeulen ZVW (Obg: zgn. harde wafels); sukerwaofetjes ZVW (Hp: ook
nieuwjaorswaofeltjesObg); LvA (Ax); ZB (Ha); rechthoekige waofels LvH (Hek);
waofels/waefels LvH (Klz, Lam); T (Po); SchD (Rns); woffels ZVO-zd (Cg); sterretjes ZB
(Hrh); ruuljeswaefels ZB (Hrh); beuterwaefels ZB (Hrh); kleefkoeken of stroopwaefel ZB (Ndp);
ieswaefeltjes NB (Ks: frou-frou).
6. Benamingen voor koeken die bij het bakken in de oven flink uitzetten.
Ovenkoeken ZVW (Obg); LvA (Ax, Nz: gemaakt van een restje brooddeeg); ZVO-zd (Wdo);
W (Aag, Osb); ZB (Bsl, Kn, Ndp, Ier); NB (Ks); T (Po); Phi; SchD (Nwk); soezen LvA (Ax);
witte koeken LvH (Hit); boterkoeken LvH (Hit); laoikoeken W (Ok); opblaezers W (Kod, Osb);
oplaoiers ZB (Ha); opblaeskoeken ZB (Kn); eierkoeken T (Ovm); struven SchD (Dsr).
7. Werd er in uw omgeving vroeger thuis bier gebrouwen? Hoe noemde men die
brouwsels? Kent u recepten?
Gebruik bekend: LvA (Ax); W (Aag, Ok, Kod, Osb); ZB (Bsl, Ha, Hrh, Kn, Kpl:
ingrediënten gerst hoppe en waeter, Ier); T (Po: in de oorlog, Svn); SchD (Elm).
Benamingen voor zelfgebrouwen bier: Kwallebier LvA (Ax).
Recepten: a. Geg. door Ax: water met suiker en hop koken. Na afkoeling een handvol gerst
toevoegen en zo twee dagen laten staan. Daarna afvullen in flessen met kurken, die met een lint
worden vastgebonden om springen te voorkomen.
b. Geg. door Kod: ingrediënten waren onder andere water, hop, gerst, bruine suiker en staven
'bittere drop'. Werd tegen de graanoogst gemaakt.
c. Geg. door Osb: op Ritthem maakte een dame tot voor kort nog eigen bier van 10 liter water,
wat stroop, wat bruine suiker, een kommetje hop en een paar stukken drop. Deze ingrediënten
werden ruim een uur gekookt en daarna gezeefd. Als het bier lauw was, werd er gist bij
gedaan. Na een nacht gisten het schuim er af halen en het bier bottelen. Na een weekje was het
goed om te drinken.
d. Geg. door Hrh: ingrediënten waren jonge gêeste en hop van de drogist. Het bier wier in 'n
beugelflesje edae.
e. Geg. door Kn.: Water met hop, gerst of tarwe en bruine suiker koken. Daarna gist toevoegen
en één nacht laten afkoelen en bottelen. Na ongeveer één week was het bier klaar
f. Inz. Svn kent nog een recept van een grootvader uit omstreeks 1914: Men neme 7 liter water,
1 kopje hop, 1 kopje broodsuiker, 1 kopje gerst, 1 eierlepeltje koffiestroop (Buisman). De vaste
delen in een linnen zakje doen en in de ketel met water toevoegen. Dit alles één uur laten koken
en daarna de zak uit laten druipen op een vergiet boven de ketel. Als het vocht bijna afgekoeld
oftewel lauw is, drie cent gist en 'n glas brandewijn toevoegen. Twee dagen laten staan en dan
de bier in flessen doen.
Zouden de mensen, die hebben aangegeven dat zij nog recpeten kennen, mar deze niet
hebben meegestuurd, dit alsnog willen doen?
8. Bij welke gerechten wordt wel bier gebruikt?
Mossels ZVW (Hp, Obg); LvA (Nz); ZB (Bsl, Ha, Hrh, Ndp, Wmd, Ier); NB (Ks, Kg); T
(Svn); SchD (Bwh, Dsr); bierpap LvA (Ax); LvH (Hek, Hit, Klz); ZVO-zd (Wdo); ZB (Wmd);
konijn LvA (Nz); LvH (Hit): ook bij haas); ZVO-zd (Cg); haché LvA (Nz); wildgerechten LvH
(Hek: bijv. haas); stoofvlees ZVO-zd (Cg); appelbeignets ZVO-zd (Wdo); ZB (Bsl);
Ok. merkt op dat in de oorlog bier werd gebruikt bij 't zelf bakken van brood. Dit bij gebrek
aan gist. Ook andere inzenders noemen het gebruik van bier in allerlei beslagen in plaats van
gist.
Hrh schrijft: doenker bier ka je klusse mie 'n ei en opdrienke.
Volgens inz. Ks verwerken jongelui tegenwoordig vaak bier in allerlei gerechten.
37
