BEANTWOORDING VRAGENLIJST 11, September 1997
Historische woorden DE BRUNE III.
Op vragenlijst 11 mochten we 56 inzendingen terugontvangen, waarvoor onze hartelijke dank.
Nog steeds is er een zekere onevenredigheid in de beantwoording per regio: voor Walcheren
ontvingen we 6 lijsten, de Bevelanden 21, Schouwen-Duiveland 5, Tholen 8 en Goeree-
Overflakkee 2. We herhalen daarom de oproep om voor Walcheren, Schouwen-Duiveland en
Goeree-Overflakkee kennissen op te wekken om aan de beantwoording deel te nemen. Het
resultaat stemt tot tevredenheid: een redelijk aantal historische woorden blijkt nog bekend te zijn
en de vragen brengen telkens varianten en synoniemen aan de dag.
1. garstig: ranzig,muf. Bevestigd voor Bgk,
Ha, Bsl, Grp, Hrh, Hkz, Nss, Odl, Rn,
Wde, Wmd, Dsr, Nwk, Ow, Anl, Ovm,
Scherp, Svn, Tin, Nvl, Wtk, Lam, Zdp,
Ovs, Odp, Voorne-Putten. Andere
schrijfwijze: gastig (Dob), uitgesproken als
hastig. Ander woord rinzig (Osb) renzig
(Kz).
2. flus: snel: Bevestigd voor Wmd. Ander
woord schielijk (Dob, Ok,) flux (Kn, Ovm,
Po, Svn, Gde, Tnz, Lam. achtereen (Cg)
binnekurt (Cg).
3. Yvallige ouderdom: broze ouderdom.
Bevestigd voor: Bsl, Hrh, Nss, Odl, Ks,
Dsr, Po. Andere betekenis: ievallig: kou
lijden (Rod) rillerig koud, huiverig (Ha),
ziekelijk, krakkemikkig (Tin). Ander
woord: brekelijk Rod). Andere
samenstelling: ievallig weerkoud weer
(Hrh, Hkz, Rtg, Rn, Wd, Wmd, Ier, Clp,
Dsr, Ow, Ovm, Po, Svn, Tin, Gde) k voel
me zó ievallig: ik voel me huiverig (Rtg).
Verwante uitdrukking: ie luupt mee de dood
in zen broek (Cg).
4. onderscheppen: onderbreken. Bevestigd
voor Dob, Ha, Bsl, Rtg, Rs, Clp, Dsr,
Ovm, Gde, Nvl, Tnz, Wtk, Cg, Odp.
Andere betekenis: voorkomen (Osb).
5. viem: vuur, hitte. Niet bevestigd. Voor
alle regio's vier opgegeven. Combinatie:
vlerken steken: vuurtje stoken (Rz).
6. eveleens: eveneens. Bevestigd voor Po,
Lam, Algemeen genoemd: net as, net
éénder, ok. Voor Svn even zoo. Voor Lam
al(s)mee. Voor Voorne-Putten alével.
7. hippelen: springen van een vogel
ippeleBevestigd voor Dob, Ha, Hrh,
Hkz, Wmd, Rs, Po, Gde, Rw, Lam. Ander
woord: wuppele (Hrh, Odl) huppe, hippe
(Hkz)sprienge Clp) ie spriengt as 'n aes
(Ovm). Benaming: 'n ippeletip: iemand die
huppelend loopt.
8. sevigheid: hevigheid. Bevestigd voor
Wde. Ander woord: druzig (Ier).
9. hangel: haardijzer ('angel). Bevestigd
voor Rod, Osb, Ha, Gde, Rw. Ander
woord: aertuug (Bgk) aerdiesder (Ha, Rn,
Clp, Dsr, Nvl, Wtk,) angeliesder Ha, Hrh)
'angel (Grp, Svn,) 'ange (Hrh) angiezer
(Gde) koteroak (Cg) 't vierijzer (Lam).
10. wouw: roofvogel. Dit is een nog
gangbare Nederlandse benaming, maar in
Zeeland weinig gangbaar. Bevestigd voor
Ha, Hkz, Rtg (voor de zeldzame rode en
zwarte wouw) Nss, Dsr, Ow, Svn, Tnz,
Wtk, Hd. Ander woord: steekveugel (Bsl,
Grp, Hrh, Rn, Ier, Nwk). Voor Rn gemeld
dat steekveugel een woord voor alle
roofvogelsoorten is. Naar aanleiding van
opgegeven: woutervent: vogelverschrikker.
11. verdistilleren: verknoeien. Bevestigd
voor Hkz, Wmd, Ovm, Po, Gde, Rz.
Ander woord verdisseleweren (Dob, Osb,
Ok, Hkz, Clp, Svn, Zdp, Odp)
verdistrewere (Rod) verdisselere (Rn)
verbroddele (Hrh) verabbezakke (Hrh, Odl,
Ier) versmosse (Ha, Hrh Dsr) verrinneweere
(Hrh, Rs, Anl, Nvl) verringhelezeren (Lam)
nae de mieter elpe (Rpl) verfrussen (Rn)
verloengzen (Rn) verprutsen (Cg). Naar
aanleiding hiervan opgegeven: distelaot
armoedig, bouwvallig.
12. hinderste: achterste. Bevestigd voor
Wmd, Rs. Voor Hrh opgegeven hinterste:
het meest ver weg. Ander woord achterstik
(Svn) achterend (Lam).
13. omleggen van een mes: ombuigen van
de snede van een mes. Bevestigd voor Rod
't mes/ de snee is om) Ha (van een zeis)
Bsl, Wmd, Dsr, Svn (de snee lei êêmae om)
Svn dat mes is om) Tin, Gde, Voorne-
Putten.
14. bezabbert: besmeurd. Bevestigd voor
Wmd, Ovm, Po (besabbert). Ander woord
verdefeld (Rod) bedumeld (Osb) beblubberl
(Osb) besmoesterd (Rn) besmërt (Wde, Nvl)
besmoezeld (Dsr) bekliederd (Svn) besmosi
(Tnz) bemuusd (Cg) besmuisterd (Rz).
34
