zoals hij zelf overigens impliciet toegeeft (noot 34. blz. 841).
De zaak staat of valt uiteraard met de gehanteerde rekensystematieken en vermenigvuldigingsfac
toren. Priester maakt naar mijn idee niet aannemelijk waarom hij op zulke lage multiplicators uit
komt.
Middelburg is tussen 1585 en 1621 enorm gegroeid. Stadsuitbreidingen vonden plaats in 1578-1591
en 1595-1598. Bij deze laatste uitleg werd het stadsoppervlak verdrievoudigd, van 48 naar 156 ha.
Er vonden grote bouwactiviteiten plaats, waarbij veel nieuwe huizen werden gebouwd en straten
aangelegd. Men sprak zelfs van de "nieuwe stad' voor het stadsgedeelte buiten de voormalige
Noorddampoort. Deze uitbreidingen waren het gevolg van de zeer grote toevloed van Vlaamse
inwijkelingen door de perikelen van de Tachtigjarige Oorlog. Deze stroom vluchtelingen heeft zich
neergezet 'in Amsterdam. Haarlem, Leiden en Middelburg' (Van Schelven, Omvang en invloed der
Zuid.-Ned. immigratieblz. 8). De vluchtelingen namen hun know how, hun geld en hun geloof
(meestal het calvinisme) mee. Intellectuelen en kooplieden waren goed vertegenwoordigd onder de
nieuwkomers. Zo lieten zich in de periode 1575-1600 35 onderwijzers uit de Zuidelijke
Nederlanden als poorter registreren, in het tijdvak 1600-1621 waren dat er 16.
Middelburg werd vestigingsplaats van de Kamer Zeeland van de Verenigde Oostindische
Compagnie in 1602. Binnen de VOC was de Zeeuwse hoofdstad de tweede in rang (na Amsterdam,
maar voor Rotterdam, Delft Hoorn en Enkhuizen). De Westindische Compagnie, de Zeeuwse admi
raliteit en particuliere reders waren er eveneens gevestigd. Ook op intellectueel en cultureel gebied
was er in de eerste helft van de zeventiende eeuw sprake van een hoogtepunt. Dichters en schilders
Gezicht op Middelburg vanaf de haven. Guicciardini 1616.
18
