geen enkele andere bron voorkomt.40 Los daarvan kan de verder onberedeneerde verklaring niet
anders omschreven worden dan als ongeloofwaardig.41
Zijn aardigste vondst gaat over Breskens: 'Het achtervoegsel -kens stamt van het Gothische -kunna,
dat 'stam' of 'familie' (verwant aan het Engelse kin) betekent, terwijl 'Bres' ons voor een probleem
stelt, omdat het óf een verbastering zou kunnen zijn van Perse (via Bers of Bres), een dochter van
Oceanus, óf van Perses, de broer van Circe, zo niet Perseus, de legendarische held uit Argos en
voorvader van Heracles, óf anders van Persephone, de echtgenote van Hades. Dit dilemma zou
onopgelost zijn gebleven als het wapen van Breskens niet het aanknopingspunt zou hebben ver
schaft: het bevat een tweekoppige adelaar die niet alleen de plantenwereld symboliseert
maar ook het koninkrijk van de Twee Werelden allebei kenmerken van Persephone. Per slot is
het om de volgende reden niet eens verrassend dat Breskens haar naam aan Persephone dankt: men
geloofde in de oudheid dat Persephone de doden per boot over de rivier de Acheron naar de Hades
stuurde Charon, hun veerman, was een onaangename oude man die hun de boot zelf liet roei
en, hoewel reeds voor de overtocht was betaald met een obool, een muntstuk dat ze als laatste
geschenk van verwanten of vrienden onder hun tong droegen. De kortste oversteek van de Acheron
naar Hades is precies op de plaats waar tegenwoordig een autoveer tussen Breskens en Vlissingen
over de Westerschelde vaart. De uit Breskens vertrokken zielen arriveerden waar nu Vlissingen ligt
en waar ook Odysseus aan land ging voor zijn tijdelijke bezoek aan Hades.Volgens Wilkens is het
veer van Breskens dus ruim 3000 jaar oud, want zo lang geleden dateert hij Homerus' wereld.42
Een paar opmerkingen volstaan om deze passage afdoende te weerleggen. In de eerste plaats was
een veer 3000 jaar geleden overbodig, omdat vrijwel geheel Zeeland toentertijd uit een aaneenge
sloten veengebied bestond achter een beschermend systeem van vrijwel ononderbroken duinen en
strandwallen. De Westerschelde is pas een kleine 2000 jaar later ontstaan, toen onze provincie het
karakter kreeg van een uitgestrekt estuarium. 3000 jaar geleden was een veer economisch ook niet
bijzonder rendabel vanwege de destijds geringe bewoningsgraad. En van een Breskens was al hele
maal geen sprake. De naam heeft ook geen Griekse oorsprong, maar gaat terug op Breskenszand,
dat waarschijnlijk te verklaren is als bresje in het zand. Met het woord zand wordt in dit geval de
zandplaat met schorren aangeduid die zich in de 15de eeuw voor de West Zeeuws-Vlaamse kust
ontwikkeld had. Bresje is het verkleinwoord van bres in de zin van een opening of doorbraak in de
plaat.
De nederzetting Breskens, eerst ontstaan na de bedijking van de schorren in 1510, heeft met
Persephone dus niets van doen.43 Ook het gemeentewapen heeft een andere betekenis dan Wilkens
vermoedt, en komt waarschijnlijk van keizer Maximiliaan I, die in 1487 toestemming gaf voor de
vorming van de heerlijkheid Breskens en hetzelfde wapen voerde.44 En wat betreft het veer met
Vlissingen: van een regelmatige veerdienst is eerst sprake sinds 1828 - ofschoon reeds in 1312 (dus
nog vóór de stichting van Breskens) van een veerman melding gemaakt wordt - en werd toch voor
al onderhouden ten behoeve van de levenden.45
b. Ch.-J. De Grave (1806)
Ook Wilkens' voorganger De Grave verklaart een paar Zeeuws-Vlaamse geografische namen op
een foutieve manier. Zij werden door de eerstgenoemde niet opgenomen, blijkbaar omdat zelfs hij
diens 'étymologies a la grecque' iets te ver vond gaan.46
Zo gaat De Grave ervan uit dat, zoals we hierboven gezien hebben, niet alleen de oorsprong van
Atlantis in Zeeland gezocht moet worden, maar ook de Griekse onderwereld. De namen Honte en
Hontenisse herinneren volgens hem aan de afschuwelijke hellehond Kerberos die, voorzien van drie
koppen en drie muilen, de onderwereld bewaakte.47 De beide woorden dienen uiteraard anders ver
klaard te worden. Hoe is echter minder duidelijk. Honte kan afgeleid zijn van het Germaanse werk
woord huntjan, jagen: de Honte dus als jagende, voortsnellende rivier. Maar ook het Germaanse
11
