schreef ik al eerder in mijn boek Vermaak tussen beschaving en kerstening. Goes 1867-1896 (Amsterdam 1995)
en in twee artikelen: 'Sint-Nicolaasfeesten in Goes, 1868-1892. Afspiegeling van de verhouding tussen de
gegoede stand en de burgerij', Volkskundig Bulletin 13 (1987) 201-249 en 'Sint-Nicolaasfeesten in Goes, 1868-
1892', Historisch Jaarboek voor Zuid- en Noord-Beveland 15 (1989) 99-110. Een (Duitstalig) artikel op grond
van de enquêtes van het Meertens Instituut over de verspreiding van het Sinterklaasfeest verschijnt dit jaar in het
Rheinisch-westfalische Zeitschrift für Volkskunde. Het gegeven uit 1546 over sinterklaas werd gepubliceerd in
het Rotterdams Jaarboekje 1995, 159.
Zie over beschavingsoffensieven en feestcultuur in de negentiende en twintigste eeuw verder o.a.: Bert
Altena, 'Een broeinest der anarchie'. Arbeiders, arbeidersbeweging en maatschappelijke ontwikkeling,
Vlissingen, 1875-1929 (1940) (Amsterdam 1989); Jan ter Gouw, De volksvermaken (Haarlem 1871); Frans
Groot, Roomsen, rechtzinnigen en nieuwlichters. Verzuiling in een Hollandse plattelandsgemeente, Naaldwijk
1850-1930 (Hilversum 1992); Jos Leenders, 'Vereeniging voor Volksvermaken te Hoorn 1870-1896', Holland
29 (1997) 257-273; Kitty de Leeuw, 'Mentaliteit en vrije tijd, 1800-heden', in: K.P.C. de Leeuw, M.F.A. Linders-
Rooijendijk en RJ.M. Martens (red.), Van ontspanning en inspanning. Aspecten van de geschiedenis van de vrije
tijd (Tilburg 1995) 12-34; Jan van Miert, Wars van clubgeest en partijzucht. Liberalen, natie en verzuiling, Tiel
en Winschoten 1850-1920 (Amsterdam 1994); Vincent Sleebe, In termen van fatsoen. Sociale controle in het
Groningse kleigebied, 1770-1914 (Groningen 1994); Oscar Westers, 'Van uitspatting naar uitspanning?
Veredeling van volksvermaken in Vlaardingen, 1904-1932', Holland 31 (1999) 19-46; Oscar Westers,
'Beschavingsoffensief of beschavingsstreven. De Rotterdamse Vereeniging tot veredeling van volksvermaken,
1881-1931', Rotterdams Jaarboekje 1999, 337-366.
Over het sinterklaasfeest o.a.: Eugenie Boer-Dirks, 'De Sint Nicolaas van Jan Schenkman', Ons Amsterdam
47 1995) 282-286; Rita Ghesquiere, Van Nikolaas van My ra tot Sinterklaas. De kracht van een verhaal (Leuven-
Amersfoort 1989); John Helsloot, 'Sinterklaas en de komst van de kerstman. Decemberfeesten in postmodern
Nederland tussen eigen en vreemd', Volkskundig Bulletin 22 (1996) 262-298; Rien van den Heuvel, 'Sint als
vriend en Zwarte Piet als speelkameraad. Sinterklaasbeleving in Nederland', Traditie 3:4 (1997) 12-17; Mirjam
van Leer, Geven rond Sinterklaas. Een ritueel als spiegel van veranderende relaties (Amsterdam 1995); Werner
Mezger, Sankt Nikolaus. Zwischen Kult und Klamauk. Zur Entstehung, Enh\>icklung und Veranderung der
Brauchformen um einen popularen Heiligen (Ostfildem 1993).
Over de veranderingen op het platteland o.a.: Anton Schuurman, 'Plattelandscultuur in de negentiende en
vroege twintigste eeuw. Modernisering en glocalisering. Een essay'. Jaarboek 1999 Nederlands
Openluchtmuseum270-301.
34
GEWOON EN TOCH BIJZONDER
