Eveneens in 1441 verbiedt de keure van de vleeshouwers de verkoop van stinkend vlees. Ook hier
luidt, als men betrapt wordt de dubbele sanctie: 'zo wie vercoopt stinckende vleesch. of daer me[n
he]t onder vijnt. die zal verbueren. xx. sch. p(arisis). ende daertoe zal men tvleesch al dier ghelike
delven, daert niement deeren en mach.'13 Op de verwerking van mest en ander afval konten we
hieronder nog terug.
Al met al is de oogst aan 'putteksten' nogal gering. Het staat in ieder geval in schril contrast tot het
grote aantal putten dat werd opgegraven. Op het gebied van stortputten. kuilen en beerkelders vormt
de archeologie dus niet alleen een belangrijke aanvulling op de bestaande historische documenten,
het verschaft ons zelfs de voornaamste gegevens.
aanprezen.
De vervuiling, stank en in mindere mate
geluidsoverlast waren niet alleen
oncomfortabel, ze waren ook economisch
nadelig en gevaarlijk voor de gezondheid.
Nadelig, omdat de kwaliteit van de
goederen die in de stad geconsumeerd,
vervaardigd en verhandeld werden er
3. Milieuvoorschriften
Op een ander voorbeeld van de samenhang van archeologische en lokaalhistorische gegevens in
Sluis kunnen we wat dieper ingaan, al is het wat minder direct, dus algemener van aard. Het sluit
niettemin duidelijk aan op zowel de vele gevonden putten (en de inhoud daarvan) als de genoemde
artikelen van de gildekeuren. Bovendien werpt het een helder licht op wat we in zekere zin met een
modem woord milieubewustzijn kunnen
noemen. Het bewustzijn namelijk dat
zonder maatregelen ten aanzien van afval,
Sluis al snel onleefbaar zou worden. Er
vonden in de stad immers allerlei
activiteiten plaats die gepaard gingen met
de nevenproductie van afval: het slachten
van vlees, het reinigen van vis, het
brouwen van bier, het looien van leer,
enz. Bij al deze bezigheden kwam afval
vrij. En dat allemaal op een beperkt
stadsoppervlak, omringd door muren,
wallen en grachten, op een compact
grondgebied waar veel mensen dicht op
elkaar woonden. Er was bovendien
uiteraard niet alleen sprake van afval als
gevolg van economische activiteiten,
maar ook van vuilnis door normale,
dagelijkse handelingen: etensresten, poep
van mensen, mest van dieren, stof en
aarde. En niet alleen afval, ook, zoals we
reeds gezien hebben, stank. En wat te
denken van het lawaai: klokgelui, het
ratelen van karren, kooplui die op de
markten hun waren om het hardst
De verkoop van verschillende soorten vis. Onder
rechts is duidelijk te zien hoe de kwaliteit van de vis
minutieus wordt gekeurd. Tekeningen uit Ulrich
Richeltals Konzils-chronik, begin 15de eeuw.
14
