Romaanse, Engelse, Duitse. Scandinavische en Slavische talen. We kunnen dan ook welhaast
aannemen dat er in de Nederlanden meer edities in de volkstaal geweest moeten zijn dan het enige
in Middelburg aanwezige exemplaar. Tot nu toe zijn die echter niet boven water gekomen.
Ondanks de ondergane veranderingen is het werk een echte Griekse roman gebleven: een moderne
Odyssee met storm en schipbreuk en met aanvallen van zeerovers. In het begin wordt verteld hoe
koning Antiochus zijn dochter tot incest dwong en in het Middelnederlands klinkt dat als volgt: 'Op
een tijt so ginc die coninc Anthiochus tot die slaepcamere sijns dochters ende hi beval al sijn
gesinne dat hi binnen sijnen hove hadde dat si alle verde vandaen souden bliven recht of hi met syn
dochter wat heymelicx te spreken hadde. Als hi bi sijn dochter alleen in die earner was soe wort hi
seer ontsteken ende becoert van die oncuysheyt. Die dochter weder stont hem langhen tijt mer die
vader wan den strijt ende heeft haer beroeft den maechdeliken scat'. Elke minnaar die een aanzoek
deed gaf hij een raadsel op dat opgelost diende te worden, wilde de vrijer ook niet letterlijk zijn
hoofd verliezen. Het gevolg was dat menige kop de stadspoort sierde en 'dit dede hi alte samen
omdat hi alleen soude moghen bliven met sijn dochter in overspel'. Appollonius wist echter het
antwoord op het raadsel maar de koning ontkende dat het antwoord goed was en gaf hem nog dertig
dagen om over het goede antwoord na te denken. Zo bleef Appollonius niets anders over dan
heimelijk weg te gaan, 'ende voer int wilde diep der zee', achtervolgd door de handlangers van
Antiochus. De hoofdmoot van het verhaal behelst vervolgens de jarenlange omzwervingen van
Appollonius. Het is een echte 'avonturenroman' waarin men kan lezen hoe Appollonius als
harpleraar de hand wint van zijn leerlinge, de dochter van koning Altistratus, maar haar ook verliest,
omdat zij op een zeereis bij de geboorte van hun dochter Tharsia gestorven schijnt en in een kist
overboord gezet wordt. Ook wordt Tharsia door zeerovers weggevoerd, maar uiteindelijk vindt hij
haar én zijn doodgewaande echtgenote
terug. Daarna wordt het hem vergund
wraak te nemen op al degenen die hem en
de zijnen in het ongeluk hadden willen
storten, zodat hij nog jarenlang
'vredelijcken dat coninckrijck van
Antiochien, van Thyro ende Cyrene' kan
regeren. Eind goed al goed en dus schrijft
hij 'self sijn avontuur ende leven in twee
boecken. Dat een deel dede hij leggen
inden tempel der Ephesien. Ende dat
ander legde hi onder sijn liberarye. Hij
stierf salichlijck. Ende want hi
rechtvaerdich was, soo voer hi in
hemelrijcke'. Oneerbiedig noem ik het
wel eens een vroege versie van een deeltje
uit de moderne Bouquetreeks. De
ingrediënten avontuur, romantiek,
overspel, leugen, bedrog, liefde en dood
zijn ontegenzeglijk van alle tijden.
Wanneer we nu de incunabelversie van
Die Gesten of gheschiedenissen van
Romen uit 1483 vergelijken met de
prozaroman uit 1493, dan blijken er
27
