Een aardappelkoopman in het Land van Axelca. 1903 fotokaart
In weerwil van de wat magere materiële kerstfolklore leefden in Zeeland wel veel
volksoverleveringen rond het kerstthema. Vooral weer door het werk van Joh. de Vries kennen we
voor Oost Zeeuws-Vlaanderen een aantal van zulke verhalen. Bijna allemaal handelen ze over
vreemde gebeurtenissen in de stal. Men moest op Kerstnacht nooit omstreeks twaalf uur bij de
paarden gaan kijken. Op dat tijdstip begonnen ze namelijk met elkaar als mensen te spreken. Hij of
zij die zo'n gesprek afluisterde stelde zich bloot aan groot onheil. Zo was er in de omgeving van
Groenendijk (Hontenisse) een boer die dit gebod aan zijn laars lapte. Tegen twaalven in de
Kerstnacht verborg hij zich in de stal, en hoorde om middernacht het ene paard tegen het andere
zeggen: 'Weet jij wie wij het eerst naar z'n graf zullen rijden?' 'Nee,' antwoordde het andere dier.
'Onze baas!' zei het eerste paard weer. De nieuwsgierige boer is, zo werd gezegd, nog dezelfde
nacht in zijn bed gestorven.
Literatuur
Jan Bruijns en Jan J.B. Kuipers m.m.v. Jan de Ruiter, De Zak in vogelvlucht. Borsele: land van dijken en welen (Goes 1995).
Jan Bruijns, Jan J.B. Kuipers en Jan de Ruiter, Dorpen in de Zak. Borsele: land van dijken en welen (Goes 1996).
Encyclopedie van Zeeland (3 dln.. Middelburg 1982-1984).
H.C.M. Ghijsen, Woordenboek der Zeeuwse dialecten (Den Haag 1964).
A.P. van Gilst, De kerstboom: herkomst, geschiedenis en folklore (Veenendaal 1971).
C. van de Graft (bew. Tj.W.R. de Haan), Nederlandse volksgebruiken bij hoogtijdagen (Utrecht/Antwerpen 1978; eerste
uitgave 1947).
Jan Kuipers, Dwaallichten in de delta. Volksverhalen, schedels en schatten en andere wetens- en merkwaardigheden uit het
Zeeuwse (Goes 1988).
Jan J.B. Kuipers, 'Een milddadig "menschen moorder'. Zeeuwse Napoleon-overleveringen', Nehalennia afl. 81, 1991, 3-11.
Jan J.B. Kuipers, Een zomerreis door achttiende-eeuws Zeeland; meer dan 120 gezichten op achttiende-eeuws Zeeland,
vermeerderd met inleidingen, kaarten, plattegronden en berichten van een Zeeuwse zomerreis in 1774 (Goes 1992).
Jan J.B. Kuipers, "De Tempel' bij Zaamslag', Nehalennia afl. 96, 1993, 26-29.
7
