uiteindelijk gezocht in een boek met een groot aantal bijlagen. Daarin is zoveel mogelijk
cijfermateriaal ondergebracht. Uit de reacties na het verschijnen van het boek weet ik inmiddels, dat
sommigen vinden dat er nog steeds teveel cijfers in het boek staan. Maar gelukkig krijg ik ook veel
positieve reacties.
Er was nog een tweede reden waarom ik het schrijven van het bekroonde boek niet eenvoudig vond.
Het boek gaat immers over een periode waarin op het eerste gezicht weinig lijkt te gebeuren. In het
verhaal staat de periode tussen circa 1600 en 1900 centraal. Dit is een tijdvak waarin, zo bleek
tijdens het onderzoek, er nauwelijks iets veranderde op de boerderij. In sommige opzichten lijkt het
alsof er eeuwenlang stilstand was. In Zeeland vonden de grote veranderingen juist vóór of na de
onderzochte periode plaats. Die vondst, hoe interessant in wetenschappelijk opzicht ook, sloot het
Boerderij op Walcheren,
ca 1910.
schrijven van een 'spannend' boek over ingrijpende veranderingen eigenlijk uit. Ook dat vond ik
soms lastig, al was het maar omdat in veel andere studies juist de 'agrarische revolutie' centraal
staat. Dit neemt niet weg dat in de Geschiedenis van de Zeeuwse landbouw uiteindelijk veel
interessante ontwikkelingen en aspecten worden beschreven en onderzocht, althans; dat vind ik zelf.
Ik betreur het dan ook dat in het wetenschappelijk onderzoek, zowel in Zeeland als in Wageningen,
in de nabije toekomst minder aandacht zal worden besteed aan de periode tussen 16de en de 20ste
eeuw. Vooral in het geval van Zeeland blijft nog veel onopgehelderd. Zo is bijvoorbeeld het aandeel
van de handel en de nijverheid in de regionale economie nog onduidelijk. De landbouw was
belangrijk, maar er zijn sterke aanwijzingen dat handel en scheepvaart een nog veel groter gewicht
in de schaal hebben gelegd. Ook die rare paradox van enerzijds hoge sterftecijfers, anderzijds
welvarende boeren en kooplui, roept veel vragen op. Een studie naar de levensstandaard zou veel
kunnen ophelderen.
Kortom, de Zeeuwse geschiedenis is lang niet af. Het ziet er naar uit dat de Jacob Catsprijs nog vaak
zal moeten worden uitgereikt, voordat een min of meer compleet totaalbeeld beschikbaar is.
Nogmaals, ik vind het een bijzondere eer om deze prijs voor de eerste keer te mogen ontvangen.
Tekst, op verzoek van de afwezige prijswinnaar uitgesproken door Erik van der Doe tijdens de 14de Historische Studiedag
van de Werkgroep Historie en Archeologie op 3 november 2000 te Middelburg ter gelegenheid van de uitreiking van de
Jacob Catsprijs.
31
