Het jaar 1929
De doelstelling van de in 1929 (her)opgerichte Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek,
gevestigd te Middelburg, wordt in art. 2 der statuten omschreven. 'De vereeniging stelt zich ten doel
het bevorderen van de belangstelling in en de bestudering van de Zeeuwse dialecten. Zij streeft dit
doel na:
a door te trachten een verbinding tot stand te brengen tusschen personen, belangstellend in het
dialect en die daarom hetzij metterdaad willen medewerken tot het verzamelen van materiaal en
het verstrekken van inlichtingen in zake dialectverschijnselen, hetzij de vereeniging financieel
wenschen te steunen;
b door het bijeenbrengen van dialectmateriaal ten behoeve van de samenstelling van een
woordenboek der Zeeuwsche dialecten en ten behoeve van de dialectstudie in het algemeen;
c door het bevorderen der uitgave van geschriften, betrekking hebbende op of geschreven in de
Zeeuwsche dialecten.
Deze wel gefundeerde doelstelling was een geheel andere, dan de goedbedoelde omschrijving van
de jonge lieden van 1928. Na de vergadering van 13 april 1929, die men beslist 'constituerend' kan
noemen, is men met veel ijver aan het werk gegaan. In juli 1929 verschijnt het eerste nummer van
het Verenigingsnieuws, dat in de eerste plaats bestemd was als inlichtingsdienst voor het
woordenboek.
Wij mogen rustig stellen dat art. 2b: het bijeenbrengen van dialectmateriaal ten behoeve van de
samenstelling van een woordenboek der Zeeuwse dialecten het meest belangrijke maar ook meest
omvangrijke werk van de vereniging was. In het eerste nummer ook worden de namen bekend
gemaakt van de leden die zich eilandsgewijs gaan bezighouden met het verzamelen van het
materiaal. Zeeuwsch-Vlaanderen wordt in drie gebieden gesplitst, terwijl ook de dialecten van
Goeree en Overflakkee, een apart district vormend, tot het Zeeuwse worden gerekend.
Ook voor speciale gebieden meldden zich leden aan t.w. voor landbouw en veeteelt, jacht en
visserij, ambachten, polderwezen, folklore, spraakkunst, dialectverschijnselen bij schoolkinderen
en het ouder-Zeeuwsch. Verder waren er terreinen die door een geneesheer en archivarissen werden
bestreken. Het bestuur had zich op de hoogte gesteld van de differentiatie in het ledenbestand door
middel van een gerichte vragenlijst met de mededeling dat onder dialectmateriaal in de eerste plaats
verstaan werd: woorden, zegswijzen en spreekwoorden in dialect. Bij de dialectverschijnselen bij
schoolkinderen volgde de toelichting: op te merken bij het aanleren van het algemeen beschaafd
Nederlands, onder het ouder-Zeeuws werd het Zeeuws vóór de 19de eeuw gerekend.
Voor de spelling der bijdragen was een circulaire opgesteld, waarbij het dagelijks bestuur zich
liberaal had opgesteld. Men stelde zich op het standpunt, 'dat niet onmiddellijk den leden een
bepaald spellingsysteem kan worden opgelegd. In de eerste plaats zou dit degenen onder de
werkende leden, die reeds materiaal hebben verzameld en bereid zijn dit in te zenden, noodzaken
dit materiaal weer geheel om te werken, in de tweede plaats is het voor het bestuur bezwaarlijk reeds
nu in alle onderdelen de spelling vast te stellen, voordat het gelegenheid heeft gehad tot vergelijking
van een ruime hoeveelheid materiaal uit verschillende delen van Zeeland'. Een aantal voorbeelden
diende tot richtlijn.
De dialectlijsten die volgens het alfabet werden afgewerkt, werden met de regelmaat van de klok en
zeer gewetensvol ingevuld. Men zette zich er voor. Men spaarde de lijsten op voor de vakantie. Een
voorbeeld: Op 9 november 1931 schrijft dr. Krina Hocke Hoogenboom, op dat moment te Amsterdam
verblijvend, aan de secretaresse van de vereniging, Rilca Ghijsen: 'Nu wij toch met ^-woorden bezig
zijn, geef ik U hier een ten onzent bekende en gebruikelijke uitdrukking: "Gêên (gin) diek of dam meer
an wete te doen", waarmee wordt bedoeld: geen uitweg meer weten, ergens geen gat meer in zien.' Zij
schrijft verder, dat zij voorlopig in Amsterdam blijft, 'maar dialectlijst 13 kan toch naar Zonnemaire
worden gezonden, waar ik dan in de Kerstweek wel de gelegenheid zal vinden om die in te vullen'
9
