auteur verbindt, is variatie, in de betekenis van verscheidenheid en diversiteit. De Klerk vraagt
terecht aandacht voor de strijd tegen het binnenwater, die in verhouding met de strijd tegen het
buitenwater weinig aandacht heeft gehad. Zo was eeuwenlang de 'kom' van Walcheren vanwege
het vele water in de wintermaanden moeilijk begaanbaar en kwam daar pas in 1930, met de
ingebruikstelling van een elektrisch gemaal, een einde aan.
nteressant is ook de discussie die zich tijdens de promotie ontspon naar aanleiding van De Klerk's
opstel over de rol van kerkgebouwen bij de teloorgang van nederzettingen. In de periode 1572-1577
aakten veel kerkgebouwen op Walcheren ten gevolge van krijgshandelingen beschadigd. De auteur
oieent dat afbraak van de kerkgebouwen het doodvonnis voor een dorp kon betekenen: 'met de kerk
verdwijnt dan "het oudste lokale verzorgingselement", en glijdt het dorp af tot een gehucht of
minder' (blz. 105). Eén zijner opponenten, prof. Cees Dekker, wees echter op het belang van de
ork als instituut voor de protestanten, waarbij het gebouw minder (dan bij de katholieken) ter zake
oet. Een these die m.i. nadere uitwerking behoeft. Zo is er meer in deze bundel dat aanleiding tot
ladere overdenking kan geven. En daar gaat bij het beoefenen van de geschiedwetenschap toch om?
Peter Sijnke
57
