die de financiële smalle marges voor het behoud en beheer van de Nederlandse 'private presses' en
van 19de- en 20ste-eeuws margedrukwerk een forse impuls geeft. De Zeeuwse Bibliotheek is in dit
opzicht uniek, want als enige van de dertien bibliotheken met een wetenschappelijke steunfunctie
collectioneert zij in wijder verband Nederlands margedrukwerk. Waarom doet zij dit?
Representatieve collectie
Zoals bij zoveel zaken in bibliotheekland is dit historisch gegroeid. De bestaande verzamelingen,
zoals de collectie van het Zeeuws Genootschap, de collectie Bal, de collectie Poley en de collectie
Wyckerhelt Bisdom, bevatten al een aardige staalkaart van de vroeg 20ste-eeuwse ontwikkelingen
op het gebied van de Nederlandse boekdrukkunst. Mijn voorganger heeft uit persoonlijke interesse
deze collectie verder uitgebouwd. En zeker sinds 1975, de oprichting van Stichting Drukwerk in de
Marge, beijvert de Zeeuwse Bibliotheek zich om een zo representatief mogelijk beeld te geven van
allerlei drukuitingen buiten het gewone commerciële circuit om. Ik heb er voor gekozen om deze
lijn voort te zetten en verder uit te bouwen, omdat ik van mening ben dat het van belang is dat ook
binnen het kader van WSF-bibliotheken een representatieve collectie modern Nederlands
margedrukwerk voor onderzoeksdoeleinden beschikbaar is. Representatief, omdat volledigheid in
deze geen haalbare kaart is. Er verschijnen soms uitgaven die mij financieel het leven erg zuur
maken, hoe interessant van inhoud en vormgeving ze ook mogen zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan een
uitgave van gedichten van Rutger Kopland bij etsen van Roger Raveel, verkoopprijs 1250 euro. Tja,
al waren de marges minder smal, dan nog zou ik een uitgave als deze terzijde leggen. Het gaat in
mijn ogen ook meer de kant uit van het kunstenaarsboek en daarvoor heb ik mijn hoop gevestigd
op het Museum van het Boek.
Toen in 1985 bij het tienjarig bestaan van Drukwerk in de Marge persoonlijke contacten werden
gelegd - en hoe toepasselijk dat dit gebeurde in de tuin van het Museum van het Boek - tussen onze
instelling en de toenmalige voorzitter Emile Puetmann, resulteerde dit al snel in een grote
overzichtstentoonstelling van Nederlands margedrukwerk in de Zeeuwse Bibliotheek. De contacten
met de Stichting werden uitgebreid en daaruit vloeiden allerlei persoonlijke relaties voort met vele
margedrukkers in het hele land. Op deze manier bouwde de Zeeuwse Bibliotheek de afgelopen 25
jaar een grote Nederlandstalige bibliofiele collectie op. Ook ons tentoonstellingsbeleid is hierop
afgestemd, want watje aan schatten in huis hebt wil je ook laten zien, als het kan eenmaal per jaar.
Verschillende tentoonstellingen zijn er in de afgelopen jaren dan ook te zien geweest: een overzicht
in 1995 van het werk van dertig drukkers ter gelegenheid van het, in Middelburg op grootse wijze
gevierde, twintigjarig bestaan van de Stichting, vergezeld van een door de Zeeuwse Bibliotheek
uitgegeven begeleidend boek5 en een, door de bibliotheek geïnitieerde, bijzondere bibliofiele
cassette, de Woordendoos.6 Hierin zit een door deze dertig drukkers speciaal voor deze gelegenheid
vervaardigd drukwerk in een oplage van zestig exemplaren, waarvan dertig voor de handel a raison
van 550 gulden 249 euro). Deze geheel door de Zeeuwse Bibliotheek gefinancierde onderneming
was binnen de kortste keren uitverkocht. Tot nu toe ben ik deze cassette maar één keer antiquarisch
tegengekomen, een jaar later, en toen was-ie 50 gulden in prijs gestegen. Per jaar 50 gulden er bij,
maakt nu een prijs van ongeveer 1000 gulden 453 euro).
Vervolgens waren er exposities te zien van de Atalanta Pers van René Bakker uit Baarn7, de
Ammoniet van Gerard Post van der Molen uit Leiden8, de pers van Alex Barbaix uit Amsterdam en
het fonds van uitgeverij De Buitenkant uit Amsterdam. Door noodzakelijk gebleken interne
herinrichting van het gebouw werd het ritme helaas verstoord, maar vorig jaar werd met de
prachtige tentoonstelling van Dick Berendes de nieuwe expositieruimte ingewijd tegelijk met de
start van het Hombook-project. En nog voor 2004 staat een expositie van De Klaproos van Marja
Scholtens op het programma naar aanleiding van het tienjarig bestaan van haar pers.
22
