De Eldersclians. Foto W.J. van Immerseel, 2005.
erdergenoemde Middeleeuwse kastelen van Zeeland. In vergelijking met de rest van de provincie
is Zeeuws-Vlaanderen voor wat betreft het aantal kastelen karig bedeeld.
Van den Broecke behandelt een aantal min of meer bekende kastelen waaronder Saeftinghe,
vlaelstede bij Hulst, het kasteel van Sint Jansteen, de kastelen van Axel, Zuiddorpe, Ossenisse, de
wee kastelen van Zaamslag, het kasteel van Biervliet en het kasteel van Sluis.
'och waren dit niet alle kastelen, want als laatste behandelt Van den Broecke in een los hoofdstuk
irca 20 kastelen en ridderhofsteden in westelijk Zeeuws-Vlaanderen. Van den Broecke concludeert
•ver de kastelen en de ridderhofsteden die eens het middeleeuwse landschapsbeeld van westelijk
'eeuws-Vlaanderen bepaalden: de gegevens zijn uiterst vaag, onduidelijk en onvolledig. Zelfs geen
nkele afbeelding bleef voor het nageslacht bewaard'.
Je belangrijkste reden waarom over de Zeeuws-Vlaamse kastelen zo weinig bekend is, wordt snel
duidelijk wanneer we een kaart bekijken waarop alle verdronken kerkdorpen in Zeeland staan.
De zee neemt en de zee geeft, maar tot in de zeventiende eeuw heeft de zee in Zeeuws-Vlaanderen
vooral veel genomen. Er is een groot verschil tussen enerzijds Walcheren dat in de kern amper
overstroomd is en anderzijds de Bevelanden en Zeeuws-Vlaanderen die maar kleine stukken niet
overstroomd oudland kennen. Een aantal Zeeuws-Vlaamse kastelen is dan ook ten onder gegaan bij
dijkdoorbraken. Zo ging in 1287 het kasteel van Ossenisse, 'het hof te Nisse of hof te Nesse'
genaamd, verloren. Het kasteel van Biervliet ging in 1552 ten onder in een zware storm. Het zal
geen erg boude hypothese zijn om te stellen dat van de vele Zeeuws-Vlaamse kastelen waarvan we
vaak niet meer dan de naam uit een oud charter kennen, er een groot deel zo aan zijn eind zal zijn
gekomen. Overigens waren overstromingen vaak niet de reden voor het einde van het kasteel maar
9
