Heidelberg, de Hortus Palatinus, (olieverfschilderij van J. Fouquières,
omstreeks 1620).
Dat Philips aan verschillende hoven is geweest van vooraanstaande Italianen, was van groot belang
voor zijn vorming en voor de ideeën die hij daarna meebracht naar Nederland en met name naar
Walcheren. Hij werd vorstelijk ontvangen in Verona, Florence13 in Mantua en natuurlijk in Rome,
waar hij paus Julius II opzocht. Deze vond in Philips een goed onderlegd gesprekspartner op
uiteenlopende gebieden als oorlogsvoering, maritieme zaken, schilderkunst en architectuur.14
Philips kwam in Rome op een moment dat er, vooral achteraf gezien, belangrijke kunstwerken
gemaakt werden. Michelangelo begon in januari 1509 aan het fresco op het plafond van de Sixtijnse
kapel, Rafael was begonnen met de aankleding van het Vaticaan, Bramante was volop aan het werk
in Rome, de paus had twee jaar tevoren de eerste steen gelegd voor de nieuwe St. Pieter. Philips,
die zelf ook tekende, moet hebben genoten van het werk van deze kunstenaars. Ook de waterwerken
die Julius aan had laten aanleggen boeiden hem. Immers, hij had zelf nieuwe polders in Zeeland
laten aanleggen. Julius had verschillende fonteinen laten herstellen, zoals die in het belvedère met
het bijbehorende aquaduct, die bij de S. Maria in Trastevere en de Trevifontein.15 De oude ruines
die overal in Rome waren te vinden, werden nagetekend door Gossaert.16 Deze Gossaert ging met
hem mee naar het kasteel in Souburg.
Philips van Bourgondië bleek niet alleen een belangrijk mecenas, hij bemoeide zich duidelijk zelf
ook met de totstandkoming van de kunstwerken zoals in de brieven van de humanistische hofdichter
Geldenhouer aan anderen en in de levensgeschiedenis die Geldenhouer over Philips maakte, staat
te lezen. Ook het gedicht dat Gerrit Geldenhouer schreef over de schilderkunst was opgedragen aan
Philips van Bourgondië. Het is een lofdicht op de schilderkunst waarbij de verbondenheid van de
schilderkunst met alle takken van wetenschap wordt benadrukt.17 Philips blijkt vaak de 'inventor'
van een kunstwerk.18
De Venetiaanse schilder Jacopo Barbari heeft geholpen bij het opknappen van het kasteel in
Souburg. Verder heeft hij Gossaert geholpen bij het ontwikkelen van diens schilderkunst. Zeker is
dat hij Poliphilus gekend moet hebben. Hij kwam uit Venetië, waar de drukker van de
Hypnerotomachia, Aldus Manutius, een beroemdheid was en ook het werk zelf bekend was.
22
