Gevormsnoeide struikjes (topiaire kunst) op het eiland
Cythera ('Le Songe de Poliphile', 276).
verschillende schilderijen van Gossaert vinden we elementen terug die onmiskenbaar uit de
Hypnerotomachia Poliphili konten.29
Hoe het werk van Colonna verder bekend werd in Zeeland is niet geheel duidelijk. Na de dood van
Philips van Bourgondië, gaat Gossaert voor de abdij in Middelburg en later op het kasteel
Sandenburgh werken. Van de werken die hij dan maakt zijn geen elementen bekend die uit de
Hypnerotomachia zouden kunnen komen. Wel vinden we op Schellach invloed terug in de tuin van
Boudaen Courten en eveneens op tekeningen voor de Prinsentuin in Vlissingen.
Dat Willem le Sage het boek heeft gekend is zeer waarschijnlijk, maar of het contact met de kring
rond Huygens of de bekendheid van het werk van Colonna in Zeeland doorslaggevend is geweest
weten we niet. Bovendien sluit het een het ander niet uit. Marnix van Sint Aldegonde. die het kasteel
Souburg na jonkheer Jeronimus de Rollé bewoonde, was eveneens bekend met het werk, en had het
zelfs in zijn bibliotheek staan. Van hem is bekend dat hij een groot tuinliefhebber was en dat de
vader van Constantijn Huygens hem de opvoeding van zijn zoon Constantijn ten dele
toevertrouwde. Beide mogelijkheden sluiten elkaar dus niet uit.
De Hypnerotomachia Poliphili. die grote invloed had op de tuinkunst in Italië en Frankrijk, waarvan
de invloed zichtbaar is in de tuinen van Versailles, hortus Palatinus, Gaillon, Hampton Court etc.
heeft ook in Nederland sporen nagelaten. Het werk is waarschijnlijk voor het eerst via Walcheren
in de noordelijke Nederlanden terecht gekomen en het is zeer waarschijnlijk dat het doolhof dat
Willem le Sage liet aanleggen in zijn tuin bij 't huis Oostkapelle zijn wortels heeft in dit boeiende
werk van de dominicaner monnik Francesco Colonna uit Venetië.
Veronica Frenks (1956) studeerde romaanse talen en culturen aan de Universiteit van Groningen. Aan de opleiding Jardins
historiques, patrimoine et paysages in Versailles verdiepte zij haar kennis over landschap en erfgoed. Haar belangstelling
voor natuur, landbouw, landschap en literatuur bracht haar een aantal jaren geleden in contact met de Hypnerotomachia
Poliphili van de Venetiaanse monnik Francesco Colonna. Sindsdien is zij in de ban van dit boek. Frenks is werkzaam als
journalist en docent Frans en werkt aan een boek over de invloed van de Hypnerotomachia Poliphili op het Nederlandse
landschap, Zeeland speelt daarin een belangrijke rol.
Noten
1 Voor dit onderzoek heb ik voornamelijk de Franse vertaling, lees bewerking van de Hypnerotomachia Poliphili uit 1546
gebruikt. Dit betekent dat een aantal illustraties toegevoegd is, die in de oorspronkelijke Italiaanse versie niet
beschikbaar waren, zoals de afbeelding van het waterlabyrint.
2 Cronyk667.
3 Zie literatuuropgave; in dit werk wordt een (fictieve) reis over Walcheren beschreven. De beschrijvingen van de plaatsen
zijn niet fictief.
24
