het archief van Popkensburg bevinden zich twee gravures van Popkensburg uit de Cronyk van
Smallegange.34 Op de ene staat de stenen galerij met slechts een zomerhuis afgebeeld. Op de
andere met twee zomerhuizen en met pen bijgeschreven, gecorrigeerd in 1695. De vele vijvers
binnen de buitengracht stonden allen met deze gracht in verbinding en zaten vol vis. Smallegange
schrijft zeer lovend over het park. Niet verwonderlijk, want Smallegange had gesteld dat eigenaars
van een buitenplaats tegen betaling van een bedrag van ten hoogste 42 een kopergravure en een
beschrijving van hun buitenplaats in de kroniek konden laten opnemen. Wel dienden zij zelf de
gegevens te leveren. Zij verwachtten voor hun geld uiteraard een aantrekkelijke prent en
beschrijving. In 1715 verschijnt de Walcherse Arkadia door Gargon.35 In dit boek maakt een
gezelschap een rijtoer langs verschillende buitenplaatsen op Walcheren en zij doen ook
Popkensburg aan. Uit Gargon krijg je de indruk dat de woorden in de Cronyk niet overdreven zijn.
Gargon schrijft onder andere 'de groene manteling rondom huis en buitengraft verleende eene
vermaaklijke lommer'. Even verderop wordt hij helemaal lyrisch in zijn beschrijving: 'zoete
verwondering beving hen, als zij door eene binnendeur tegenover de stallinge, in een schoone
galderij traden hebbende wederzijds een aardig speelhuis dat over 't water hong, en 't gezicht op
lachende bloemperken, verre uitgestrekte velden en groene boomenweiden. Hier uit kwamen zij
in de bloemhof, daar geur en kleur de zinnen om 't lieflijkst streelde, en zij de frissche roozen, de
welriekende damastbloemen en veelvervige anjelieren nevens de verkwikkelijken jasmijn,
wijdgapende leliën en andere bloemen roemden'.
In 1750 verschijnt de atlas van Hattinga. Uit de detailkaart van Walcheren is op te maken dat het
park van Popkensburg enigszins is aangepast aan de toen heersende mode, de barokstijl. Deze
periode wordt gekenmerkt door symmetrie en zichtassen. Zo is in het verlengde van de entree van
het kasteel ten noorden van de buitengracht een middenas en aan weerszijden van het kasteel
zichtassen aangelegd. Een fraaie baroktuin is het beslist niet. Uit de kaart van Verheye van Citters
blijkt dat er na 1750 meer veranderingen plaatsgevonden hebben. Het zijn hoogstwaarschijnlijk
veranderingen die Jacob van Citters heeft doorgevoerd. Het park ten noorden van het kasteel
vertoont een rococoaanleg met zijn gebogen lanen. Interessant is het in het verlengde van de
middenas gegraven grand canal, Hellegat geheten. Bij veel buitenplaatsen op Walcheren was zo'n
kanaal in de tweede helft van de achttiende eeuw te vinden. Bekend is dat Jacob van Citters in ieder
geval één vijver achter het kasteel heeft laten graven.
Voordat De Jonge van Ellemeet zich op Popkensburg vestigde zijn er enige woorden gewijd aan het
park. Hij merkte op dat de bosschages wel heel dicht bij het kasteel stonden en hij graag vanuit het
kasteel onder andere uitzicht op de Noordweg wilde hebben. De Witte van Citters antwoordde dat
Popkensburg al jarenlang niet meer in gebruik was als buitenplaats en dat in de toekomst ook niet
zou worden zodat hij niet van zins was geld aan het park uit te geven. De Jonge mocht wat hem
betreft op eigen kosten wel enige bomen rooien.
Besluit
Nadat Laurens de Witte van Citters in 1862 was overleden liet zijn zoon Jacob de Witte van Citters
het kasteel in 1863 publiek voor sloop veilen. J. Agelink van Rentergem te Middelburg werd voor
4501 de nieuwe eigenaar en liet het tot verontwaardiging van velen slechten. Het verhaal gaat dat
er een vloek heeft gerust op de sloop. Jacob de Witte van Citters, de laatste eigenaar van
Popkensburg zou een zeer pijnlijke dood zijn gestorven, de aannemer van de sloop ging failliet en
de boekhouder verdronk zich in een put.
De bomen en struiken die nog resteerden van het eens zo fraaie park werden gerooid en het geheel
werd omgevormd tot meer rendabele landbouwgrond. Nu rest van het eens zo fraaie kasteeltje met
zijn uitgestrekte plantage, een geliefd doel voor uitstapjes vanuit Middelburg, alleen nog de
boerderij 't Hof Popkensburg, sinds 1986 een woongemeenschap voor ouderen.
39
