veelal aangeboden door de steden of de aanzienlijkste leenmannen. Zo was het traditie dat de stad
Middelburg een aantal zilveren voorwerpen aanbood.
Na de huldiging en de eed van trouw werd een processie gehouden om te laten zien dat ook God
zich had verbonden met de nieuwe heerser.33 Na 1478 vonden er geen huldigingen te Cats meer
plaats.34
Bewoners
Het kasteel van Cats werd van oudsher bewoond door de heren van Cats. Het geslacht van Cats
behoort tot de oudste adellijke geslachten van Zeeland. De heren en ridders van Cats speelden niet
alleen een belangrijke rol op Noord-Beveland, maar ook ver daarbuiten. In deze tijd (13de en 14de
eeuw) werd hun invloed in Zeeland en andere gebieden (in en buiten Zeeland) zeer omvangrijk.
Ook stichtten zij vele dorpen en kastelen. Als we het gebied van de Van Catsen moeten omschrijven
gedurende deze periode, dan zien we in Zeeland het zwaartepunt liggen op de eilanden Noord-
Beveland, Wolphaartsdijk, Schouwen en Duiveland, waar zij een van de grootste zoniet de
belangrijkste partij waren. Ook waren ze van oudsher heren van Cadzand en wisten zij de
belangrijke heerlijkheid Sint-Maartensdijk (tijdelijk) te verwerven. Ook hadden ze verspreide
eigendommen zoals bijvoorbeeld te Kapelle, Wemeldinge, en 's-Gravenspolder. In Holland waren
ze heer en meester in Gouda en Schoonhoven en het daar omringende land. Ook op de Hollandse
eilanden hadden ze belangen zoals te Voorne en Dirksland. In het noorden van Holland hadden ze
belangen in Kennemerland en vervulden er belangrijke bestuurlijke functies. In het Sticht zaten ze
genesteld in Culemburg, Buren, Cuyk en Zutphen, in Brabant in het land van Ossendrecht en Putten.
In Vlaanderen hadden zij belangen in Rupelmonde en Damrne (later ook te Mechelen).35
Vanaf 1300 tot en met 1500 behoorden de Van Catsen tot de geslachten die de meeste ambachten
voerden en grootgrondbezitters waren in Zeeland. Zij waren gelijk aan de geslachten Borsele,
Renesse, Kruiningen en Reimerswaal in de 13de eeuw. In de 15de eeuw vormden zij samen met de
geslachten Kruiningen, Maalstede, Borsele, Reimerswaal, Haamstede en Renesse, de elite van
Zeeland. In de 16de eeuw is dat nog steeds zo maar dan met Kruiningen. Reimerswaal, Oostende,
Wissenkerke en Renesse. Na de ramp van 1530 bleven zij een belangrijke rol spelen, maar minder
prominent dan voor de vloed.36
In 1640 bestonden volgens Jacob van Grijpskerke in zijn artikel 'Het Graafschap van Zeeland'
opgenomen in de Nederlandsche Leeuw van 1894, de aanzienlijkste geslachten in Zeeland uit de
geslachten Van Tuyl van Serooskerken, Van Borsele, Van Spreeuwenstein, Van Wijngaarden en
Van Cats.
Het geslacht Van Cats was gelieerd aan de toenmalige belangrijkste adellijke geslachten van
Holland, het Sticht en Zeeland. Verschillende personen uit het geslacht van Cats waren direct
verbonden aan het grafelijk huis van Holland; ook aan de Hollandse adellijke huizen, zoals Van
Abcoude, Van Zuylen, Hoorn, Van Arkel, Van Heusden, Van Naaldwijk, Van Heenvliet, Van
Teylingen, Van Polanen, Oem van Wijngaarden waren zij gelieerd. We noemen ook de Zeeuwse
geslachten Van Sabbinge, Van Valckenisse, Van Borsele, Van Baersdorp, Van Haemstede van
Moermont, Borrendamme, Van der Maelstede, Van Weldamme, Van Botland, Van den Abeele en
de Stichtse adellijke geslachten Van Culemborg, Uten Gruyhe, Van Beusichem. Van Buren en Van
Bronckhorst.37
Gerard van der Wal is 51 jaar oud en werkzaam als programmamanager bij de gemeente Middelburg. Publiceerde in het
verleden op het gebied van sociale geschiedenis en de nieuwste geschiedenis met betrekking tot Zeeland. Hij is woonachtig
in Kats en houdt zich nu vooral bezig met de geschiedenis en archeologie van zijn woonplaats.
55
