oor zijn rentmeester. Een kaart uit 1775 laat duidelijk de aanleg rondom het huis zien met zijn
egangslaan georiënteerd op de voordeur. In de bosvakken is verder een uitgebreid geometrische
nenstelsel aanwezig.
;t goed bleef aan de Oranjes tot in de Franse tijd. Ten tijde van het keizerrijk besloot Napoleon
rvolgens een van zijn trouwste dienaren te belonen. Hugues Bernard Maret, hertog van Bassano,
eeg het Hof te Zande als keizerlijk geschenk voor zijn verdiensten.
graaf van Bassano verfraaide vervolgens zijn nieuwe bezit en liet veranderingen aanbrengen aan
t huis en in de tuin- en parkaanleg. In 1814 keerde het Hof te Zande weer terug naar de Oranjes,
idanks veel protest besloot de administratie van de Domeinraad, als kostenbesparing, om in 1856
t sloop van het buitenhuis over te gaan. Grote delen van de aanleg, het eind negentiende-eeuwse
oor de familie Collot d'Escury gebouwde koetshuis en de kerk die nog tot de oorspronkelijke
i ideleeuwse uithof behoort, zijn echter tot op heden als onderdeel van de buitenplaats bewaard
bleven.
at 19d.e-eeu.ws koetshuis behorend
het Hof te Zande. Foto W.J. van
imerseel, 2005.
tweede enigszins bewaard gebleven buitenplaats is de Kruisdijkschans bij Aardenburg. De
i uisdijkschans is in of kort na 1639 door het Staatse leger aangelegd om Sluis en Aardenburg te
•rdedigen. In 1762 besloten de Staten tot verkoop omdat de schans niet meer nodig was. Kort
erna werd het huidige huis gebouwd dat beduidend meer allure had dan een gewone boerderij,
egentiende-eeuwse topografische kaarten laten zien dat het omgrachtte terrein toen een
irkachtige uitstraling had. Momenteel staat het huis dat een beschermd monument is al jaren leeg
gaat het verval steeds sneller.
)e derde buitenplaats is La Pommeraie net buiten Sluis, in de volksmond beter bekend als het
Toompje. La Pommeraie is in de negentiende eeuw gebouwd door Marguerite van Loo die
ehuwd was met de Belgische baron Cox. Rondom het huis werd een fraai park aangelegd. In
907 werd het huis in gebruik genomen door de Franse uit Rouen afkomstige orde van de
usters de la Providence. Tot 1987 was het in gebruik voor kinderopvang door diverse
ioosterordes. Vanaf 1987 staat het huis leeg. La Pommeraie is een van de weinige Zeeuws-
laamse buitens waarbij zowel huis als park nog een eenheid vormen. Helaas verkeert niet
deen het huis maar ook het bijbehorende park in zwaar verwaarloosde staat en is dringend
herstel noodzakelijk.
7
