100
man
vrouw
jong
midden
oud
Figuur 3: Kunnen spreken van een Zeeuws dialect (in opgesplitst naar leeftijd en
sekse (n=1567).
Laten we eens verder kijken naar de 298 informanten die beweren geen Zeeuws dialect te kunnen
spreken. Een kwart van hen zou dat wel willen doen. Voor hen is het dus een kwestie van niet
kunnen. Maar we kunnen het ook anders formuleren: drie kwart van hen wil geen Zeeuws dialect
spreken. Het niet spreken van een Zeeuws dialect is dus vooral een kwestie van niet willen. Er zijn
daarbij geen opvallende verschillen tussen de vijf typen Zeeuwen. Ook de factoren sekse, leeftijd
en opleiding hebben op het al dan niet willen spreken geen significante invloed. Het niet willen
spreken van een Zeeuws dialect lijkt een individuele keuze te zijn, die niet beïnvloed wordt door
de door ons onderzochte sociale factoren.
Wat spreken Zeeuwen?
Uit het bovenstaande is gebleken dat de Zeeuwse dialecten nog goed gekend zijn. Maar worden ze
ook nog veel en graag gebruikt? Daarom hebben we de proefpersonen gevraagd welke
taalvariëteiten ze het meest en het liefst gebruiken. Ze konden daarbij kiezen uit vier mogelijkheden.
We geven de omschrijving die in de enquête gebruikt is:
Standaardnederlands: het Nederlands, zoals dat op school geleerd wordt en bijvoorbeeld in het
journaal op radio of tv gesproken wordt;
Streektaal: een ruimer bruikbare taalvorm tussen het Standaardnederlands en het dialect in, met een
herkenbaar Zeeuws accent of Zeeuwse uitdrukkingen, zoals de 'h' i.p.v. de 'g', het niet uitspreken
van de 'h' aan het begin van een woord, 'ee' aan het eind van een zin, het zeggen van 'laat maar
doen' i.p.v. 'laat maar zitten' enz.;
Dialect: de eigen plaatselijke taalvorm van uw woonplaats;
Vreemde taal: bv. Frans, Duits, Turks, Arabisch, etc.
Er kon maar één mogelijkheid aangekruist worden. De percentages van de gekozen antwoorden
staan in figuur 4, de witte staven geven het percentage aan op de frequentievraag, de donkergrijze
staven op de voorkeursvraag. De Zeeuwen geven aan het meest Standaardnederlands te spreken
19
