Aflevering 155 voorjaar 2007
9
toevlucht zochten tot God: 'De tegenstelling kerk en wereld is wel heel
scherp op zo'n luxueus schip', aldus Oussoren.
Na aankomst in Hoboken betrok Oussoren zijn nieuwe pastorie, die zich
bevond op de bovenverdieping van de plaatselijke kerk. Kerk en pastorie
waren slechts enkele honderden meters verwijderd van de aankomstpier
van de Holland-Amerika Lijn, zodat Oussoren snel aanwezig kon zijn om de
nieuwkomers uit Nederland te begroeten.29 Eén van de eerste dingen die
Oussoren in de Verenigde Staten deed, was het bezoeken van enkele iconen
van de Amerikaanse skyline, namelijk het Vrijheidsbeeld en het Empire
State Building. Vooral het Empire State Building, toentertijd het hoogste
gebouw ter wereld, maakte grote indruk op hem. Een afbeelding van enkele
Amerikaanse wolkenkrabbers, met de Empire State Building als dynamisch
middelpunt, prijkte steevast boven Oussorens 'Brieven uit Amerika' in De
Faam. Dat Oussoren Zeeland nog niet vergeten was, bleek uit de bijnaam
die door hem en andere Zeeuwen - naar analogie van de Lange Jan in
Middelburg - aan dit gebouw gegeven werd: 'onze Lange Jan, zoals we hem
hier in de dagelijkse omwandeling noemen.'30
'Opschieten is het parool'
Aan de hand van Oussorens 'Brieven uit Amerika' kunnen we goed nagaan
welke observaties hij had over de Amerikaanse maatschappij. Oussoren
had lovende woorden over voor de prachtige natuur en het veilige verkeer,
maar stelde ook enkele negatieve aspecten van de Amerikaanse
samenleving aan de orde, zoals de milieuvervuiling in de regio New York:
'Er valt zoveel roet uit de lucht dat het wenselijk is de ramen vooral na
4 uur dicht te houden. Dan moet de was van moeder de vrouw binnen
zijn.'31 Ondanks de drukte op de wegen was het verkeer in de Verenigde
Staten veiliger dan in Nederland: 'Men rijdt hier buitengewoon goed'. Aan
de onduidelijke verkeersborden kon echter nog wel iets gedaan worden:
'Soms staat een bord rechts, dan weer links, dan weer boven je hoofd en
dat geldt ook van de lichtsignalen Systeem zit er niet in. Nederland
mag de A.N.W.B. wel dankbaar zijn voor zijn voorbeeldig werk.'32 Zelfs in
het pre-MacDonaldstijdperk van de jaren 1950 waren de Amerikanen al
opvallend dik: 'Zelfs kinderen van de lagere school. Dan lijken het net
kaboutertjes met hun lange broeken en soms geweldige bierbuikjes. Want
suikerdik als hier soms die kinderen zijn: verschrikkelijk.'33 De hoge
levensstandaard viel de predikant ook op, maar deze had haar keerzijden:
'Men leeft hier voor (generaliserend) twee dingen: de dollar en het
gemak.'34 De Amerikaanse 'dollarziekte', zoals Oussoren het noemde, ging
zo ver dat er in veel kerken meer aandacht werd besteed aan moederdag
dan aan Pinksteren. Voor onthaasting hadden de Amerikanen geen tijd,
zoals mensen met haast vrijwel nergens tijd voor hebben: 'Alles is hier
ingesteld op snelheid, opschieten, vlug werken. Sigaretjes draaien, zoals in
Holland velen doen: geen sprake van. Opschieten is het parool.'35 Kunst en
architectonische schoonheid - in Nederland overvloedig aanwezig - waren
in de Verenigde Staten nauwelijks te vinden: 'Toepassing van kunst in het
dagelijks leven kent men bijna niet Alle gebouwen zijn op nuttigheid
ingesteld, geen schoonheid. Vooral in de steden. De natuur moge prachtig
zijn, maar de gebouwen... Geef me dan maar Middelburg.'36
Uit de brieven van Oussoren wordt duidelijk dat hij gemengde gevoelens
had ten aanzien van de Amerikaanse maatschappij. Toch had hij geen spijt
