Aflevering 159 voorjaar 2008
op de rechtspositie van andere scheepseigenaren - zowel Vlaamse als
buitenlandse. En dat geldt in extremis natuurlijk voor het mondingsgebied
van het Zwin, destijds één van de drukst bevaren waterwegen in Noord-
West-Europa.
Tot slot hebben de rechters ook te denken aan hun eigen prestige en dat
van Mude en het Waterrecht. Een verkeerd vonnis kan voor hen leiden tot
zowel een individuele en collectieve veroordeling wegens valsheid als tot
verlies van juridische autoriteit van Mude. Voor het afgunstige Sluise
stadsbestuur een argument om de recht- en doelmatigheid van het
Mudense bezit van het Waterrecht - de juridische zeggenschap op het Zwin
- weer eens bij de graaf aan de orde te stellen (zoals het wel vaker
probeerde).
Beraadslaging 2: raadpleging en overdenken van precedenten en
rechtsbronnen
De rechters wisselen hun meningen uit, discussiëren en vergelijken
elementen uit deze zaak met eerdere ervaringen, bestaande precedenten er
relevante rechtsbronnen. Zij hebben zich misschien afgevraagd: 'Hoe
verhoudt deze zaak zich bijvoorbeeld tot vonnis 1 van het zeerecht van
Damme?'
Eerst men maect eenen meester van eene scepe scipt behoert tot hem tween
of hem drijen. tscip vaert vten landen van daen het is ende coemt ter sluys te
bordeeus te rossiel of elwaert ende is ghevracht in vremden landen te zeylen
die meester en mach scip niet vercopen hij en hebbe oerloof vanden gheenen
diet toe behoert. Mer heeft hijt te doen van vitaelge hij mach wel vanden
ghewanden ende ghetouwen te panden setten of legghen biden rade raden
vanden scipmans.
Eerst maakt iemand een man kapitein van een schip. Het schip behoort aar
twee of drie mensen toe. Het schip vaart uit van het land, vanwaar het is,
en komt te Sluis, te Bordeaux, te La Rochelle of ergens anders aan, en is
bevracht om naar vreemde landen te zeilen. Dan mag de meester het schip
niet verkopen zonder toelating van degenen aan wie het schip toebehoort.
Maar heeft hij voedsel nodig, dan mag hij de getouwen wel verpanden, na
akkoord van de scheepslieden.
De strekking van de tekst is weliswaar algemeen, maar refereert aan een
reëel voorval. Op meerdere punten raakt het vonnis aan die van
Weytemoet: een kapitein is voornemens in den vreemde zijn schip te
verkopen. Hij doet dat uit geldnood, zonder toestemming van de eigenaars
Het vonnis verbiedt dit.
Of het vonnis door de rechters gebruikt is, is helaas niet bekend. Onder
meer niet, omdat we geen zekerheid hebben over de datering van deze
Damse en de Mudense zaak.
Beraadslaging 3: debat, stemming en eindoordeel
Al debatterend komen de rechters tot een oordeel. De bewijzen blijken
onvoldoende eenduidig en overtuigend - van geen van de partijen. Dat
maakt het onmogelijk om uit te maken of er onrecht geschied is. Dus
blijven de vragen:
