fa*/ Ct)EFhCG,Ai&tC,
D 3*lfF*tt*AÊ ÊTC/ f)
30
Aflevering 159 voorjaar 2008
voor het vergieten van enige speelklokken. Deze adviseerde echter om een
geheel nieuw klokkenspel te laten maken, omdat het vergieten van enige
klokken 'sal zijn als of op een oud kleef een nieuwe lap staat.Hierop
besloot de magistraat Pieter (Peeter, Petrus) van den Gheyn uit Leuven een
nieuwe beiaard te laten gieten. Deze Pieter was een achterkleinzoon van de
Pieter die in 1593 de eerste beiaard had geleverd. Op 16 augustus 1735
werd met hem een contract gesloten voor het gieten van twee octaven
klokken, doch men hield er rekening mee, dat dit aantal mogelijk uitgebreid
zou kunnen worden tot drie. Als voorbeeld diende het carillon in de
Abdijtoren te Middelburg, dat in 1714 door de Amsterdamse geschuts- en
klokkengieters Jan Albert de Grave en Claas van Noorden was gegoten.
JO Jnuinji) nail ut?
.1aagt
"V
«ia
"J? 3 H 4 g
ji n v>i o fj j,, ti -c/ i,
'f <9 V 49 9 ■fc.j j a,o a o'ï
gh lljro<- Ji- 4J. T-r -ai aj Jol Ju t<!
H 6 J L l'
-> 3 <3 V v> 3 ij J 3
WI«k -s „t „s w -jK y„
T -llt.uv.w' >iu i
o e>
7W-V. >i'< *"*t"
<y£o o,-? Ycy (ie ito kt* 3Ce S**t i£c did ffz
!u>M~£b
f o-
4 to
6b
A jC t
A< o e/itcaA&^c.Êo.ttfFo,i3A3BC.
t i a. 4 ft;. tv r» »v n n.t<.t(jj. iditg.ie.u.viw*r.
S>G
3CQ
3><%>
z£o
J id
tri
-J t
At> 06
r_ F7F1
tÖ0605
Ontwerp van Pieter
van den Gheyn uit
Leuven voor het
gieten van een
beiaard voor de
stadhuistoren te Veere
in 1735, bestaande uit
3 octaven. Z4SAV
inv. nr. 1997). N.B. Er
is ook een eerder
ontwerp aanwezig
zie volgende afb.).
Het eerste ontwerp van Pieter van den Gheyn voor het maken
van een beiaard bestaande uit 2 octaven in 1735. De gewichten
staan in ponden (libra, lb) (ZA, SAV inv. nr. 1997).
Pieter van den Gheyn was eigenlijk geen gieter, hij beheerde alleen de
klokkengieterij na de dood van zijn broer Andreas Frans (1696-1732), totdat
zijn neef Andreas Jozef (1727-1790) de zaak zou overnemen. Hij heeft
slechts enkele beiaarden gegoten. In 1734 die voor de St-Jacobstoren in
Antwerpen, in 1735 die voor Veere en een jaar later een voor Nieuwpoort,
waarvan alleen het Veerse carillon bewaard is gebleven. In 1738 heeft hij
nog een beiaard gegoten, doch dit was reeds in samenwerking met zijn neef
Matthias. Het was een spel voor Nijmegen, waarbij onder meer klokken
werden gebruikt van de mislukte gieter Jean Baptiste Levanche. We kunnen
aannemen, dat Pieter van den Gheyn het gietersvak niet zo goed verstond
wel slaagde hij erin klankrijke klokken te gieten, doch hij wist slechts met
moeite een enigszins correcte stemming te realiseren. De voltooiing van de
Veerse beiaard vond dan ook eigenlijk pas plaats in 1790, toen Andreas
Jozef van den Gheyn, de belangrijkste 18e eeuwse klokkengieter, enkele
klokken van zijn oom heeft hergoten en de beiaard opnieuw heeft gestemd.
Toen Pieter van den Gheyn na ondertekening van het contract in 1735 naar
Leuven terugging, leed de boot waarmee hij voer schipbreuk. Dit was voor
hem zo'n traumatische ervaring dat hij nooit meer per schip durfde reizen
