Aflevering 159 voorjaar 2008
/4-.
tl
Vrachtbrief voor het
Yansporteren van 5
Hokken en 3 klepels
van de klokken
gieterij van A H. van
'iergen in Heiligerlee
naar Veere in 1872
ZA, SAV inv. nr. 2403
nr. 17).
gefunctioneerd. Twee mannen zorgden door het slaan met een hamer op de
klokken ervoor dat de inwoners dag en nacht konden horen hoe laat het
was. De reparatie, waarbij onder meer een aantal rondsels werd vervangen,
het koperdraad van het hand- en speelklavier werd vernieuwd, een nieuwe
reep voor het slagwerk (lengte 27 meter), een nieuwe reep voor het
speelwerk (lengte 45 meter) en nieuwe veren en tuimelaars werden
aangebracht, kostte fl. 528,95. Het ging echter niet lang goed, want in de
avond van de 29e oktober 1815 sprong het tweede rad van het speelwerk
en door het aflopen ervan ontstond grote schade. De reparatie van het rad,
de lantaarn, de spil, de windvleugel en het verdere radarwerk kostte in
totaal fl. 279,-.
In de raadsvergadering van 29 januari 1827 stelde men een noodzakelijke
reparatie aan het klokkenspel uit, omdat men die niet kon betalen. De
beiaard werd toen alleen nog maar bespeeld op de verjaardagen van het
koninklijk gezin. Wel werd in 1834 in opdracht van burgemeester Kleinman
door de Middelburger J.G. Olieschlager nog een nieuw klokje gegoten ter
completering van het speelwerk, waarbij een eerste poging mislukte. Een
eind aan de bespelingen kwam op 6 december 1844 nadat de Middelburgse
deurwaarder J.F.C. Zoeler het voor de laatste maal had bespeeld. Het zou
duren tot aan de restauratie van 1948/50 voordat de beiaard weer
bespeelbaar zou zijn. Alleen het automatische spel bleef voorlopig nog in
tact.
Tussen 1848 en 1862 heeft men een van de
kleine speelklokjes uit de toren gehaald, dat
dienst ging doen als bel voor de raadszaal,
waarna er nog slechts 34 in de toren hingen.
Dit klokje is thans gedegradeerd tot deurbel
van het stadhuis. Nadat in de zomer van
1871 een gebarsten klok uit de toren was
gevallen, liet de stadsbouwmeester op 16
november de beiaard door de klokkengieter
A.H. van Bergen uit Heiligerlee inspecteren.
Hierbij kwam aan het licht dat naast de
gebroken klok het klokje, dat destijds in
opdracht van burgemeester Kleinman was
gegoten, niet in harmonie was met de rest en
dat een ander klokje was verdwenen. De
kosten voor het hergieten van de grote klok
werden beraamd op fl. 425,- en voor de
kleinere op fl. 200,-. Aan reis- en
verblijfkosten van de klokkengieter was men
fl. 65,06 kwijt. Omdat de armlastige gemeente het grote bedrag, dat met de
restauratie gemoeid was, niet in een keer kon betalen, werd afgesproken
dat dit in driejaarlijkse termijnen zou geschieden, tegen 5% rente per jaar.
Een poging van de burgemeester om honderd gulden korting te krijgen,
mislukte. Wel was de klokkengieter genegen om zijn loon (vijftig gulden)
voor het inspecteren van de beiaard niet in rekening te brengen. Op 12 juni
1872 waren de klokken gereed en werden ze naar Veere verscheept, waarna
ze in de toren werden gehangen. Om geen verdere kosten te hoeven maken,
moest iemand uit de omgeving de klokken op toon brengen, wat enige
problemen met zich meebracht.
«BUIK
WERKUIST.
//.'./a*/'...
/-ir- jrSr
r.orei:- A Hrryun'riTBUJIOTKEX-, DÈiSisrnrcX-,
j:!k< miv;... Tonivxh'iw (wohKtörfBdtieiw:
►E QONiStmnENT. ST. pauLinus.'
"f
FaürieSea «u A. K, YAN'JiEKtlSX, te> HfsiUgorto».
vn.M.wmKiiw Wo. J \r.y ,u /A,,.//....
'i'ibij i; -1 i I It- /h.\
AZ/a£ rMu'rfs/h: AY'4*-
tfA /A/z y/u '/nA/e
I.xtr/té- /-S
Aan i>'
y/2 i 'i/jnéTiA' Zi /Ai' /tf
nmiotBin
C- Afsmita
A. S6. TKK BK8M:K-«.
