Aflevering 159 voorjaar 2008
samensteller van de Dikke van Dale en zich bezighoudt met het organiseren
van diverse culturele activiteiten vooral op het gebied van taal, taalbeleid,
streektaal en literatuur.
Zoals de titel en de subtitel reeds zeggen verklaart dit woordenboek waar
Zeeuwse dialectwoorden vandaan komen, aan welke woorden ze verwant
zijn en hoe ze hun huidige betekenis gekregen zouden kunnen hebben. Het
Zeeuws etymologisch woordenboek is dan ook een bijzonder welkome
aanvulling op het Woordenboek der Zeeuwse Dialecten (waarvan inmiddels
een ÏO^6 herdruk is verschenen), dat wel veel informatie bevat over de
Zeeuwse dialectwoorden, maar niet de herkomst van deze woorden
verklaart.
Met Zeeuws wordt hier bedoeld de taalvariëteiten die in de provincie
Zeeland en op het eiland Goeree-Overflakkee gesproken worden. Net als
andere talen is het Zeeuws geen op zich zelf staand fenomeen, maar is
gevormd onder invloed van het gesproken en geschreven woord in de
omliggende gebieden. Het Zeeuws heeft vooral een sterke taaiband met het
Vlaams en dan met name het West-Vlaams. Maar natuurlijk zijn ook de
invloeden van het Hollands en Brabants zeer duidelijk aanwezig. Wel zijn er
in de loop der tijd in het Brabants en het Hollands een aantal
ontwikkelingen geweest, waaraan het Zeeuws niet heeft meegedaan. Door
deze invloeden heeft het Zeeuws min of meer een eigen karakter gekregen
en hebben de verschillende dialectwoorden een eigen vorm en of
betekenis.
De West-Vlaming Frans Debrabandere is bij de taalkundigen, zowel in België
als in Nederland, zeker geen onbekende op het gebied van dialectologie,
naamkunde en etymologie. Gezien zijn achtergrond, ervaring en vakkennis
is hij bij uitstek de persoon om zo een omvangrijk en minutieus werk
samen te stellen. Frans Debrabandere is voorzitter van de
begeleidingscommissie van het Oudnederlands Woordenboek,
medehoofdredacteur van het Etymologisch Woordenboek van het
Nederlands en was medewerker aan het Vroegmiddelnederlands
Woordenboek. Eerder publiceerde hij onder andere: het Kortrijks
Woordenboek (1999), het Woordenboek van de familienamen in België en
Noord-Frankrijk (1993, 2003), het West-Vlaams Etymologisch Woordenboek
(2002) en het Oost-Vlaams en het Zeeuws-Vlaams Etymologisch
Woordenboek. In 1999 ontving hij de Visser-Neerlandiaprijs en in 2000 de
Rheinlandtaler. Ook zit hij in het bestuur van de Stichting Johan Hendrik
van Dale.
In principe treft men in het Woordenboek der Zeeuwse Dialecten van dr.
Rika Ghijsen en het in 2003 uitgegeven Supplement, vrijwel alle woorden
aan die in het Zeeuwse dialect gebruikt worden (of werden). Een zeer groot
aantal van deze woorden komt ook voor in het Standaardnederlands, alleen
worden deze woorden in het Zeeuws dan iets anders uitgesproken. Zulke
woorden heeft de samensteller natuurlijk niet in het Zeeuws Etymologisch
Woordenboek opgenomen, omdat men de herkomst van deze woorden
gewoon in een Nederlands etymologisch woordenboek kan opzoeken.
Woorden die in het Zeeuws en in het Algemeen Nederlands ongeveer een
gelijke betekenis hebben, zijn om dezelfde reden niet in het Zeeuws
