Aflevering 160 zomer 2008 17
Mede in verband met bedijkingsactiviteiten en de toename van de
bevolking kreeg in Zeeland in de twaalfde eeuw de indeling in ambachten
een vaste vorm. Parallel daarmee kwam tevens de stichting van een groot
aantal dorpskerken op gang, waarbij de wereldlijke ambachten en de
kerkelijke parochies steeds samenvielen.15 Waarschijnlijk vormde het eiland
Wolfaartsdijk aanvankelijk één ambacht en één parochie, maar in de late
twaalfde eeuw, zo tegen 1200 waren er zoals gezegd twee parochies en dus
ook twee ambachten: Sabbinge en Wolfaartsdijk. Van de twee
parochiekerken zal die van Wolfaartsdijk als eerste zijn gesticht. Deze kerk
droeg in 1216 immers de naam van het hele eiland, zodat het aannemelijk is
dat zij daar aanvankelijk de enige kerk was, dus ook van Sabbinge. De
parochie en het ambacht Sabbinge zullen daar van zijn afgesplitst, wat dan
vóór 1200 moet hebben plaats gehad.
Afb. 2. Het
voormalige eiland
Wolfaartsdijk op de
topografische kaart
van 1856/1864.
Het eiland Wolfaartsdijk in de dertiende eeuw
Bij de twee parochies Wolfaartsdijk en Sabbinge bleef het na 1200 niet. In
de loop van de dertiende eeuw splitsten zich van deze twee nog drie
nieuwe parochies af.
De vraag is wel waarom later in de dertiende en veertiende eeuw nergens
meer sprake was van een parochie Wolfaartsdijk, terwijl er geen
aanwijzingen zijn dat deze was verdwenen, bijvoorbeeld ten gevolge van
een stormvloed. Het meest waarschijnlijk is dat de naam van de parochie
was gewijzigd, en dat men in of wel de kerk van Oostkerke of wel in die van
Westkerke de oude kerk van de parochie Wolfaartsdijk mag zien. De
aanwijzingen ten gunste van Westkerke lijken daarbij het sterkst. Weliswaar
dateert de eerste vermelding van Westkerke pas uit 1308,16 maar
archeologische vondsten op de plaats waar de kerk van Westkerke heeft
gestaan - ongeveer 200 m ten noorden van de boerderij Westkerke in de
