Aflevering 160 zomer 2008
flink stuk van het ambacht met daarin het dorp nog dat zelfde jaar met een
ringdijk omgeven - de tegenwoordige Oud-Sabbingepolder al dan niet
gebruik makend van bestaande dijken, zodat daar in 1342 en 1343 de
tiendpacht weer voor het overgrote deel kon worden betaald. Met Sabbinge
als vertrekpunt is nadien in de loop van de tijd het verdronken land van het
oude eiland Wolfaartsdijk deel voor deel heringepolderd. De eerste
aanwijzing daarvoor dateert uit 1359, toen hertog Albrecht van Beieren,
ruwaard van Holland en Zeeland, aan Jan van Sabbinge en zijn neven
toestemming gaf om 'te diken den poire in Wolfaertsdyc'.32 Op welk deel
van het eiland die vergunning betrekking had en of de bedijking werkelijk is
uitgevoerd, is niet bekend. Van der Aa stelde dat het ging om de bedijking
van de Zuiderlandpolder, maar daarvoor bestaat geen bewijs.33
Veel duidelijker is de oorkonde van 15 april 1370 waarin hertog Albrecht
aan Willeman Rengerszoon vergunning gaf om het gebied ten oosten,
zuiden en noorden van Sabbinge te bedijken. Willeman was waarschijnlijk
de zoon van Renger Willemanszoon, in die tijd grafelijk rentmeester van
Zeeland Beoosten en Bewesten Schelde. In de oorkonde wordt het te
bedijken gebied aangeduid als gelegen 'in der prochie die bi ouden tiden
die Oostkerke gheheeten was, ende dat's onbedyct in der prochie van
Zabbinghen, oostwaerd of te gaen, zuutwaert ende noortwaerd'.34 De
oorkonde maakt duidelijk dat Oostkerke al geruime tijd niet meer bestond
en dat het onbedijkte gebied van de voormalige parochie op dat moment
tot de parochie Sabbinge behoorde. Op basis van deze vergunning zal de
huidige Oosterlandpolder zijn bedijkt, waarin vervolgens het dorp
Oosterland ontstond. Een aantal decennia later werd daar ook een kerk
gebouwd: de kerk van de nieuwe parochie Oostkerke.
De bedijkingsoctrooien van 1359 en 1370 vormden, met Sabbinge als
uitgangspunt, het begin van de deelsgewijze herinpoldering van het eiland
en het begin van het nieuwe Wolfaartsdijk, dat in de daarop volgende
eeuwen moeizaam tot stand kwam, polder voor polder en met herhaaldelijk
opnieuw landverlies. In de huidige polders is aan de oppervlakte zo goed
Afb. 4. Wolfaartsdijk
op bijkaart 1 van de
geologische kaart van
de Bevelanden,
samengesteld door
F.F.F.E. van Rummelen.
De donkere tint geeft
het gebied weer waar
onder het sediment uit
de late middeleeuwen
en de moderne tijd
het Hollandveen en
daarop de laat-
romeinse en vroeg
middeleeuwse
afzettingen nog voor
een belangrijk deel
aanwezig zijn.
