Aflevering 160 zomer 2008
Statenbijbelvertaling is nog een pure mannenaangelegenheid.
De vijfde deelneemster aan het collectief is ook een vrouw en wel de
illustratrice Jopie Minnaard-Verheijke. Ik noem haar speciaal, want met
haar kleurrijke geabstraheerde vormen geeft zij een indringende
verbeelding van het bezongene in de tekst: de euforie van de liefde. Ik denk
dat het getalsmatig overwicht van de vrouw in het collectief symbolisch
mag heten voor de toename van de maatschappelijke importantie van de
vrouw. Tevens is het wellicht een verrassende parallel met de nieuwe visie
op de vrouw, de geliefde in het Hooglied, die een veel belangrijker rol
speelt in de tekst dan de man. Niet de man speelt de hoofdrol, maar de
vrouw is primair aanwezig en is de Leitfigurvan het spel (ik kom daarop
terug).
Wat de specifieke inbreng van ieder lid van het collectief geweest is laat
zich moeilijk raden, maar het lijkt waarschijnlijk dat ieders kwaliteiten
optimaal zijn ingezet voor de perfectionering van de vertaling. Of kennis
van de oorspronkelijke taal, het Hebreeuws, ook aanwezig was, wordt niet
vermeld, maar ik neem aan dat de parallel afgedrukte tekst de belangrijkste
vertaalbron is geweest voor de Zeeuwse versie.
De Introductie
De uitgave als geheel is niet los te zien van de uitvoerige inleiding,
waarmee dr. Eeuwout van der Linden, predikant van de Protestantse
Gemeente te Goes, de vertaling verrijkt. Het is een helder en goed
gestructureerd betoog dat een levendig beeld schept van de historie van de
interpretatie. Het is tevens instructief en overzichtelijk. De onervaren lezer
kan zich geen betere inleiding wensen. Misschien is hij niet bestand tegen
het aanstekelijk enthousiasme van de inleider die in de eerste regel al
onomwonden zijn bewondering uitspreekt voor de vertaling. 'Salomo, z'n
mooiste lied'. Zo begint deze schitterende vertaling van het bijbelboek
Hooglied.' Aldus dr. Eeuwout van der Linden. Staat zijn kennis van het
Hebreeuws wellicht garant voor deze loftuiting, want direct na de eerste zin
noemt hij de Hebreeuwse naam van het Hooglied, Sjier hasjierieml
Ik wil niets afdingen op het enthousiasme van dr. Van der Linden voor de
Zeeuwse vertaling. Ik denk dat hij gelijk heeft als hij zegt dat taal- en
klankspel in deze Zeeuwse vertaling vrolijk wortel schieten in de Zeeuwse
klei. Terecht zegt hij dat het Zeeuws andere gevoelens en emoties oproept
dan de vertaling in het A.N.
Analyse van het taalgebruik
Het moet interessant zijn een kleine analyse te maken van deze
veranderingen die het gebruik van het Zeeuws teweegbrengt. Met zo'n
algemene opmerking dat het Zeeuws andere emoties oproept, blijven de
kwaliteiten van de vertaling wat onderbelicht en worden minder geslaagde
oplossingen in de vertaling niet gesignaleerd.
Zonder volledig te zijn noem ik een aantal gevallen van Zeeuws
woordgebruik, Zeeuws idioom en Zeeuwse poëtica. Wat dit laatste betreft,
het Hooglied is immers naar vorm en inhoud op de eerste plaats een
gedicht. Zowel klank als ritme hebben een eigen typisch Zeeuws karakter,
dat duidelijk afwijkt van het A.N.
Meteen al in het eerste vers (aangeduid met 1) is een aantal gevallen van
vertaling aan te wijzen die volgens mij ingrijpend zijn.
