■'?4
Trots laten de
schrijfsters op de
titel-pagina van
'De historie van
Mejuffrouw Sara
Burgerhart' afdrukken:
'Niet Vertaalt'
(foto Pau Heerschap
Aflevering 161 herfst 2008
In 1740/1741 schrijft de Engelse auteur Samuel Richardson Pamela, or virtue
rewarded, een roman in brieven in twee delen. Hierin wordt het leven van
een deugdzaam meisje beschreven. Er staan prachtige voorbeelden van
goed gedrag in. Door allerlei redeneringen in de brieven wordt aangetoond
hoe slechte hartstochten overwonnen kunnen worden. Pas na het
verschijnen van dit boek laat men de bezwaren tegen de roman vallen.
Bovendien voert men als extra argument aan, dat de klassieken het epos
kenden. Dit lijkt veel op een roman, vooral nu de lotgevallen van een
deugdzaam persoon beschreven worden.
En ook Sara Burgerhart is een deugdzaam meisje. In deze roman in brieven
portretteren 24 personen zich. Er komen zowel allerlei dagelijkse
onderwerpen, als diverse verlichte ideeën aan de orde. De karakters van de
personen worden aangeduid met een specifieke naam. Dat zijn zogenaamde
speaking names, kenmerkend voor iemands karakter, zoals Burgerhart,
Edeling, Blankaart. Het verachtelijke sujet dat Sara wil verleiden, is zelfs
geen naam waard: hij wordt aangeduid als de heer R..
De dames hebben met dit werk blijkbaar een opvoedkundig boek willen
schrijven, want ze voeren een pleidooi voor een goede leiding van de
jeugd. Gezellige huiselijkheid en huiselijk geluk staan centraal. Zoals
Abraham Blankaart zijn nichtje leidt, zo hoort het. Zoals Zuzanna Hofland,
die omgaat met de 'fijnen', haar nichtje behandelt, is faliekant verkeerd.
Vroomheid is goed, als het maar echte vroomheid is. Schijnheilige
vroomheid wordt door de schrijfsters ontmaskerd. Het uiteindelijke geluk
zal een meisje pas vinden in een goed huwelijk. Hoewel er in het boek veel
verlichte ideeën aan de orde komen, is dat echter nog een tamelijk
traditioneel idee.
Met de acht delen tellende roman Historie van den Heer Willem Levend
