8
Aflevering 163 voorjaar 2009
Op dit 'drielandenpunt' tussen Vlaanderen, Brabant en Zeeland nam 'ons'
gebiedje tussen Honte en Hinkele én de tegenoverliggende Brabantse
Scheldeoever, het Zuidkwartier van het latere Markiezaat van Bergen
op Zoom, een wel heel centrale en strategische positie in. Zeker sinds
de Tachtigjarige Oorlog geven deze twee Scheldeoevers aanzienlijke
verschillen te zien op het vlak van mentaliteit, kerkelijke gezindte, dialect,
culturele oriëntatie enz. De vraag dringt zich op, hoe de betrekkingen zich
in de eeuwen daarvoor hadden ontwikkeld.
Oostelijk Zuid-
Beveland en Rilland;
de inpolderingen tot
in de vijftiende eeuw.
B. Oele naar Dekker
1971, afb. 37 en 38.
Afb. uit: Kuipers (red.)
1995.
Invloeden vanaf het vasteland op de Zeeuwse Scheldeoever
Het langwerpige eiland Rilland, dat zich vanaf Rilland over Valkenisse tot
Waarde uitstrekte, werd omsloten door de Honte in het zuiden, de Hinkele
in het noorden en de Schelde in het oosten. In 1269 werd overgegaan tot
afdamming van de Hinkele en versmolt Rilland allengs met Zuid-Beveland.
Naast het reeds in 1248 bestaande Hinkelenoord ontstonden de parochies
van Bath, Ouderdinge en Agger (pal tegenover Woensdrecht en niet te
verwarren met het zuidelijker gelegen, in 1288 verzwolgen Agger). Vooral
dit gebied tussen Honte en Hinkele zou enige eeuwen onderhevig zijn aan
machtsontplooiingen vanaf het Brabantse vasteland.
De abdij van Nijvel (Nivelles in Waals-Brabant) bleek eind 12de eeuw
bezittingen te hebben aan beide oevers van de Schelde, namelijk Bergen op
Zoom, alsook Rilland en Yerseke. In 1246 deed Nijvel na de hoog opgelopen
querela de Berghis (twist om Bergen) afstand van Bergen ten gunste van
de heren van Breda. Maar al in 1186 werden Rilland en Yerseke met een
pennenstreek van de hand gedaan.
oudedijk
polderdijken
di k van Hinkeler
huidige kustlijn
parixltiekcrk
I Oude Polder (voor 1353)
2. Ko.stpolder (voor 1460)
5. Nieuwe Hinkelepolder 1332-1340)
4. Middelhinkelepolder (1327)
5. Oude Hinkelepolder (XlIId)
6. Kleine Polder (kort na 1269)
7. Vrije Polder (1263-1269)
8. West Hinkelepolder 1269)
9. Westvecrpolder (eu. 1400)
10. Zuidpolder (X1IIB)
I I Ziguitpolder (XVa)
12 Zusterzandpolder (ca. 1350)
13. Platenpolder ('XIVa)
14 Woifertspolder (ca. 1300)
15. Oost-Hinkelepolder 1263)
16 's-Heer Pieierspolder (voor 1263)
17. Spiervlietpolder (kort voor 1356)
18. Colijnspoldcr (ca. 1350»
19 Oude Gentspolder 1415
20. Jonge Arnoudspolder 1366-1371)
21 K. Kervinkpolder 11 394-1397)
22. Zwaanhilpolder (ca. 1375)
23. Polder v.d. Bade (1330)
24. Nieuwe Gentspolders 1440)
25. Grote Aggerpolder 14.59)
26. Polder beoosten den Bade (voor 1330)
27. Oude Vrie/enpolder (kon vooi 1355)
28. Nieuwe Vriezenpolder (kort voor 1397)
29. Verlorcnkoslpolder 11412)
30. Kleine Aggerpolder 1461
