22
Aflevering 163 voorjaar 2009
De as werd toegevoegd aan Oosterscheldewater met een salaniteit van 29,5
promille.
- Buitendijks veen Oosterschelde: gemiddeld 210 gram as toevoegen per
liter zeewater.
- Binnendijks veen Smokkelhoek: gemiddeld 204 gram as toevoegen per
liter zeewater.
- Binnendijks veen top Oudelandpolder: gemiddeld 288 gram as toevoegen
per liter zeewater.
- Binnendijks veen midden Oudelandpolder: gemiddeld 123 gram as
toevoegen per liter zeewater.
- Buitendijks veen Westerschelde: gemiddeld 160 gram as toevoegen per
liter zeewater.
Eerder was al opgevallen dat het zoutgehalte van op sterkte gebrachte
pekel fluctueerde. Bij nadere bestudering bleek dat het soortelijk gewicht
van de pekel niet alleen bepaald wordt door het daarin opgeloste zout
maar ook door de daarin zwevende asdeeltjes. In alle gevallen bleek, dat
nadat de asdeeltjes in de pekel waren bezonken, het ei niet meer te blijven
drijven. Binnendijks veen top-Oudelandpolder bevat, naar later bleek,
nagenoeg geen zout en toch ging het ei drijven. Het ei is dus in beginsel
een slechte zoutmeter. Onze veronderstelling is dan ook dat de ervaren
middeleeuwse zoutzieder met inhoudsmaten of gewichten werkte om een
pekel met een juist zoutgehalte te verkrijgen.
Op het schilderij
'Darinck delven
uit ca. 1540 (coll.
Stadhuismuseum
Zierikzee) worden de
verschillende fasen
van het darinkdelven
uitgebeeld
Hoeveelheden slib
Nadat de as is bezonken in het zeewater ontstaat op de bodem van de kuip
een laag slib. Het gewicht en de omvang van het slib werden opgemeten.
- Buitendijks veen Oosterschelde: per liter pekel 309 gram slib, gedroogd
160 gram, 2 dl., donker zwart, korrelig.
- Binnendijks veen Smokkelhoek: per liter pekel, 350 gram slib, gedroogd
176 gram, 1,8 dl, donker zwart.
- Binnendijks veen top Oudelandpolder: geen gegevens.
- Binnendijks veen midden Oudelandpolder: per liter pekel, 260 gram nat
slib, grijs, zeer fijn.
- Buitendijks veen Westerschelde: geen gegevens.
Hoewel niet in alle gevallen de gegevens werden vastgesteld, kan worden
