Aflevering 164 zomer 2009
de leden van Goes en Veere bij elkaar opgeteld: in totaal nog slechts 28
zielen.
'rotestantse
alzburgers, op weg
aar een nieuw
aderland. De vrouw
1orst een bijbel, de
an de Augsburgse
anfessie en een
and met boeken van
ohann Arndt over het
are christendom.
Landelijk kerkverband
De lutherse gemeenten in Zeeland maakten deel uit van een landelijk
kerkverband. De eerste synodevergadering van de lutherse gemeenten
vond plaats in 1605 in Amsterdam. Naast Amsterdam waren
vertegenwoordigd de gemeenten Haarlem, Leiden, Rotterdam en
Middelburg. Tijdens die vergadering besloot men zoveel mogelijk eenheid
tussen de lutheranen in de Republiek na te streven, eenheid zowel in
leer en liturgie als in bestuur. Wat de leer betreft: niemand mocht iets
leren dat in strijd was met de Onveranderde Augsburgse Confessie uit
1530. De gemeenten breidden hun naam uit met de woorden: toegedaan
de onveranderde Augsburgse belijdenis. Zij besloten de gemeente van
Amsterdam te erkennen als leidende gemeente. De tweede synode vond
plaats in 1614. De landelijke vergadering stelde een centraal bestuur in,
het Algemeen Consistorie en trof een regeling om eenheid te brengen
in de liturgische gebruiken en ordinanties. Tijdens die synode bleek dat
de Middelburgse gemeente bij de doop- en avondmaalsbedieningen wat
afweek van het algemeen gebruik. Men drong er bij de afgevaardigden
uit Middelburg op aan de nieuwe regels te volgen.14 In 1818 ontving de
Evangelisch-Lutherse Kerk bij Koninklijk Besluit het Algemeen Reglement
voor het bestuur van de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der
Nederlanden, waarbij bepaald werd dat het bestuur van de kerk berust bij
de synode (het algemeen bestuur), de synodale commissie (het dagelijks
bestuur) en de plaatselijke besturen van de gemeenten. Opmerkelijk is dat
tevens is vastgelegd dat geen reglement, verordening of besluit iets mag
bevatten, dat de geloofsvrijheid van gemeenten of van bijzondere personen
aantast. Dat betekende dus ruimte voor verschillende theologische
opvattingen.
JiiJt vhuJit met e/tnejcAie<& ./es Winters
f/atlA
