Aflevering 164 zomer 2009
479). Gedurende de oorlog was de synagoge verzamelplaats voor in beslag
genomen radiotoestellen en bij de bevrijding van Walcheren in november
1944 werd het synagogegebouw door een granaatinslag vrijwel geheel
verwoest.
3.2 Joodse Gemeente Zeeland
Als je de Joodse Gemeente Zeeland bekijkt, dan is het zo als het nu bestaat,
een erfenis van wat het geworden is na 1945. Toen waren heel veel joodse
gemeentes in Zeeland weggevaagd en er sluimerdeToen was er niet echt
eenzoals nu, nu de synagoge is herbouwd. Die is er weer sinds tien jaar.
Dus we hebben weer een huis om naar toe te komen.
Na de bevrijding is een klein aantal joden naar Zeeland teruggekeerd.
Aanvankelijk hadden ze hun handen vol aan het oppakken van hun leven en
het verwerken van alles wat er was gebeurd. In Middelburg en Vlissingen
kwam uiteindelijk een klein groepje bijeen dat voornamelijk uit ouderen
bestond die al in Zeeland woonden. Later werd dit groepje aangevuld met
enkele mensen die in Zeeland waren komen wonen. Volgens één van de
deelnemers was de joodse gemeenschap in Zeeland toen niet meer dan een
veredeld beleggingsclubje:
Het waren eigenlijk een paar mensen die de oorlog overleefd hadden en
teruggekomen waren en wat mensen die hier waren komen wonen en zich
daar weer bij hadden aangesloten. Maar eigenlijk was de joodse gemeente
hier niet meer, zoals Sara Tak, één van de ouderen zegt, dan een soort
veredeld beleggingsclubje.
Luuc, 45
Toen in de jaren '80 van de vorige eeuw van buiten de Joodse gemeente het
initiatief kwam om de synagoge in Middelburg te restaureren was dit voor
de initiatiefnemer, de heer Vos:
eigenlijk primair gewoon: het is een oude ruïne, de oudste synagoge
buiten Amsterdam, dat monument verdient meer respect. Het was een troep.
Er lagen condooms, bierblikjes, noem maar op, allemaal rotzooi. Dat was
natuurlijk gênant
Aanvankelijk is dus niet in eerste instantie gedacht om het gebouw
daadwerkelijk ook als synagoge te gaan gebruiken. Dat idee is later
gekomen, toen bleek dat de Joodse gemeenschap daar wel behoefte aan
had. Gaandeweg is eigenlijk het idee gekomen om daar ook diensten te gaan
houden. Dat was een initiatief vanuit de Joodse Gemeente, niet vanuit de
stichting.
Aad Vos, 69
In 1987 werden initiatieven ontplooid om de synagoge te restaureren.
De Stichting Synagoge Middelburg heeft er voor gezorgd dat na een lang
onderhandelingsproces en een periode van zeven jaar fondsenwerving de
synagoge van Middelburg kon worden herbouwd. De taak van de Stichting
ligt volgens de initiatiefnemer vooral in het beheren van het gebouw en op
het culturele vlak:
