1953, want dan wordt geconstateerd dat er een scheur in de oude kerkklok
ontstaan is. De scheur loopt tussen de twee aanslagpunten van de klepel.
Verschillende mogelijkheden zijn door de gemeenteraad overwogen om
het euvel op te lossen, maar de enige mogelijkheid is de klok hergieten. In
de gemeenteraadsvergadering van 8 januari 1954 wordt dan ook besloten
de oorspronkelijke klok van ongeveer 360 kilogram met een ais-toon en
doorsnede van 85 centimeter als volgt te laten herstellen.
De gescheurde klok wordt hergoten tot een 'nieuwe klok' met een ais-toon,
met een doorsnede van 86 centimeter en een gewicht van ongeveer 400
kilogram. De opschriften en versieringen van de oude klok dienen op de
nieuwe overgenomen te worden. Tevens zal een automatische elektrische
luidinstallatie aangeschaft worden en een schakeling met het torenuurwerk.
De opdracht wordt gegeven aan de firma B. Eijsbouts, Nederlandse fabriek
van Torenuurwerken CV te Asten. Klokkengieterij Eijsbouts is opgericht
in 1872 door Bonaventura Eijsbouts, die opgeleid was als horlogemaker.
Omdat hij meer geïnteresseerd is in het maken van grote uurwerken, begint
hij een werkplaats voor het vervaardigen van torenuurwerken. In 1893 komt
zijn zoon Johan in het bedrijf, die het assortiment uitbreidt met luidklokken.
Deze worden aanvankelijk in andere bedrijven gegoten, met name in Groot-
Brittannië. Johans zoon Tuur Eijsbouts komt in 1924 in het bedrijf. Hij
neemt in 1947 het initiatief om zelf klokken en carillons te gaan gieten. De
vraag is meteen groot, omdat in de Tweede Wereldoorlog de nazi's veel
klokken geroofd hebben en tot wapentuig omgesmolten.5
Tegen 13 maart moet de klok voor Ouddorp voltooid zijn, want dat is de
datum dat de Rotterdamse stadsbeiaardier Ferdinand Timmermans de
nieuwe klok zal onderzoeken om een keuringsrapport op te kunnen stellen.
Volgens Timmermans is het gietwerk uitstekend geslaagd en is hij tevreden
met de inwendige stemming en het klankspectrum. De nieuwe doorsnee is
86,3 centimeter en het gewicht zonder klepel 409 kilogram. Volgens hem zal
de nieuwe klok uitstekend voldoen als zij luidbaar zal zijn opgehangen. Een
nieuwe klok dus, groter en ruim 40 kilo zwaarder, hergoten door de firma
Eijsbouts, met gebruikmaking van het originele brons en toevoeging van
nieuw brons.
Het spontaan scheuren van de klok in 1953 kan verklaren, dat in de koude
winter van 1641 of 1642 hetzelfde gebeurd kan zijn, mede gelet op het
opschrift 'door koud' en breuk onnut gemaakt'.6
Zuid-Afrikaanse belangstelling
Bij vrijwel elk lid van het Zuid-Afrikaanse geslacht Pretorius dat Ouddorp
bezoekt, leeft wel de wens om de torenklok van Ouddorp te zien. Dat komt
omdat F. den Eerzamen4 in zijn boek Het eiland Goeree-Overflakkee het
volgende over de klok vermeldt: 'De herstelde klok is voor het eerst geluid
in 1642, op de doopdag van Johannes, de stichter van de Boerenrepubliek
Transvaal, wiens vader destijds predikant in Ouddorp was.'
Voor de bewering van Den Eerzamen is nooit een bewijs gevonden. De
herstelde klok zal op die doopdag wel geluid zijn, maar zeker niet voor de
eerste keer.
In 1955 wordt herdacht dat Pretoria honderd jaar geleden gesticht is door
een nazaat van de in Ouddorp geboren Johannes Pretorius. Burgemeester
Kleijnenberg wijst in een brief, die hij richt aan dr. Punt, die hij eerder
Aflevering 178 winter 2012
