-
Over boeken
Zeeland, het Zuidland en de Zuidzee
Roggeveen en Paaseiland
Roelof van Gelder, Naar het aards paradijs. Het rusteloze leven van Jacob
Roggeveen, ontdekker van Paaseiland 1659-1729), Amsterdam: Uitgeverij
Balans, 2012. 335 biz.; ill, krtn., tek., foto's; ISBN 978-94-600-3573-9.
In Middelburg herinneren diverse zaken aan Jacob Roggeveen, de ontdekker
van Paaseiland. Zo is er een herdenkingsbordje op zijn woonhuis in de
Lange Noordstraat aangebracht, staat er een replica van een moai (een
'Paaseilandkop') in de wijk Dauwendaele, eerder bij het voormalige
Roggeveenhuis, en is er op de muren en vloeren van het Zeeuws Archief een
verwijzing naar de ontdekkingsreis van Roggeveen aangebracht. Onlangs
verschenen diverse artikelen over het eiland en zijn ontdekker en twee
boeken. Ter gelegenheid van het 1214-jarig bestaan van het Zeeuws Archief
en het feit dat Boudewijn Büch tien jaar geleden overleed verscheen begin
december Rapa Nui, een uitgave van Les Editions Du Dodo, over Büch,
Roggeveen en Paaseiland.
In oktober van dit jaar kwam het boek Naar het aards paradijs. Het rusteloze
leven van Jacob Roggeveen, ontdekker van Paaseiland 1659-1729) van
Roelof van Gelder uit. De auteur is historicus en redacteur van NRC
Handelsblad. Hij publiceert regelmatig over (17de-eeuwse) geschiedkundige
onderwerpen. Aan de achterzijde van de titelpagina wordt vermeld: 'Deze
biografie is het vierde deel uit de Sleutelfiguren-reeks, een initiatief van het
Prins Bernhard Cultuurfonds.' Dat roept twee vragen op: is dit boek wel een
echte biografie en was Roggeveen een 'sleutelfiguur'? Ik aarzel.
Hoewel er sedert de 18de eeuw regelmatig over Roggeveen en met name
zijn ontdekking - voor de Westerse wereld - van het mysterieuze eiland in
de Grote of Stille Oceaan (vroeger Stille Zuidzee genaamd) is geschreven,
weten we over zijn privéleven heel weinig. Er zijn geen persoonlijke brieven,
er is geen dagboek, er zijn geen memoires en er is zelfs geen portret
van Jacob Roggeveen overgeleverd. Van Gelder lost dit handig op door
uitgebreid in te gaan op de familie, vrienden, kennissen en collega's van
zijn hoofdfiguur. Kortom, het beschrijven van netwerken. Daarnaast was de
bestudering van de VOC-archieven een gouden greep. Daaruit is namelijk
veel over het handelen van de opvliegende Roggeveen te halen. Soms ook
komt de auteur met nieuwe feitjes en weetjes op de proppen, zoals de
exacte geboortedatum van Jacob Roggeveen (13 januari 1659, p. 52). Ook
Aflevering 178 winter 2012