m
Beschadigd zegel
in rode was met
het familiewapen
van rentmeester
Willem Bolle met
een schuinbalk
in het schild en
een vederbos als
helmteken (GASD,
Archief stad en
gemeente Zierikzee,
Privileges, akte 22
juni 1473 [zonder
inv.nr.]).
Schouwse verwanten
De rentmeesters ronde toenaam werd en wordt op Schouwen zeker sinds
de veertiende eeuw tot op heden als familienaam, en tot in de achttiende
eeuw daar tevens als voornaam gebruikt. In de Late Middeleeuwen
bestonden op het eiland tegelijkertijd de ook toen ongewone voornamen
Bolle en Bollaerd of Bollert, die wellicht alle drie tot eenzelfde
stamvorm zijn terug te brengen. In het Kohier 1465 komt een tweetal
belastingplichtigen getooid met vaders voornaam Bollert voor. Waren
deze personen verwanten, afstammelingen zelfs, van Bollaerd Bollaerdsz.?
Deze naamdrager was samen met Symon Hobuicsz. begin veertiende eeuw
ambachtsheer in het Zegambacht (1308-1328) - een gebied ten zuiden van
het West-Ambacht van Welland - met beschikking over een steenhuis.13
Bollaerd zal een edelman zijn geweest, omdat de Zeeuwse ambachtsheer
toen nog tot de adel moest behoren. In 1322 werd hij door graaf Willem III
als vrijgeborene beschouwd.14
In het Haamsteedse heeft tot in de vorige eeuw een oude tak Bolle
gebloeid, van de gelijknamige, Westhoekse familie die in verschillende
andere plaatsen op tegenwoordig Schouwen-Duiveland nog
voortbestaat.15
Volgens De vroedschap van Zierikzee van archivaris en geschiedschrijver
De Vos kwamen zestiende-eeuwse naamdragers Bolle voor in
Brouwershaven. Hun familiewapen met een schuinbalk in het schild is,
afgezien van de ontbrekende zespuntige ster van Willem Bolle, hetzelfde
schild als dat van laatstgenoemde. In de jaren veertig zou hij in Holland
hebben gezegeld met een schild waarin een met drie bollen beladen
schuinbalk. Toen zou zijn helmteken een mansfiguur zijn geweest.16
De Brouwershavense Bolle-clan woonde, om precies te zijn, in de tweede
helft van de zestiende eeuw in de Schouwse smalstad. Er is een gegronde
reden verwantschap van de familiegroep met de rentmeester uit Holland
te veronderstellen: het gelijkende wapenschild van deze groep en
het feit dat ambtenaar Bolle in 1460 een van de drie eigenaren van de
ambachtsheerlijkheid Brouwershaven was
geworden. Hij had dat jaar het deel van de
heerlijkheid gekocht, dat door de dood van Jan
van Cats, oom van zijn schoonzoon Anthonis,
aan hertog Filips de Goede was vervallen.
Willem Bolle heeft in Brouwershaven, als
ambachtsheer, veel invloed gehad. Zijn
zeggenschap ter plaatse zou voor verwanten
Brouwershaven als woonstede interessant
kunnen hebben gemaakt. In Dreischor,
waaronder zijn achterleen Natairs viel,
kwam de geslachtsnaam Bolle onder de
landeigenaars voor. Onder de pachters in het
gebied kon de naam als patronymicum worden
gesignaleerd.17
De wapenschilden van de familiegroepen uit
Haamstede en Brouwershaven duiden niet
op onderlinge verwantschap. Maar misschien
mag aan de heraldische verschillen geen
conclusie worden verbonden.
Aflevering 175 voorjaar 2012
