Aflevering 179 voorjaar 2013
Thoolse veldnamen
Rinus Willemsen
Veldnamen behoorden vroeger tot het collectief geheugen van een dorp,
stad of streek. Ze zeggen iets over een perceel land, wei, dijk of een groep
percelen. Bij herverkavelingen raken die namen meestal vergeten, omdat
de percelen van vorm en/of eigenaar wisselen. Ook het traject van de oude
wegen gaat meestal verloren. In 1977 nam ir. M.A. Geuze, destijds secretaris
penningmeester van het streekmuseum, het initiatief tot vastlegging van
de veldnamen op het eiland Tholen. Dit initiatief werd later overgenomen
door het gemeentearchief Tholen. Van de vroegere gemeenten zijn in de
loop der jaren veel gegevens verzameld. Via de heer Duijzer kwamen we
in het bezit van deze verzameling uit het gemeentearchief van Tholen.
Deze collectie verstrekt gegevens over de indeling van het landschap en
de naamgeving van de verschillende landschappelijke componenten. Veel
enquêtewerk is verricht door de in Scherpenisse geboren fruitkweker G.
Noom, die bij tal informanten veldnamen opvroeg van het eiland Tholen.
De voorzitter van de Thoolse werkgroep nam contact op met het Meertens
Instituut in Amsterdam. Na afronding van het Thoolse veldnamenproject
is een duplicaat van de resultaten van het Thoolse onderzoek aan het P.J.
Meertensinstituuut geschonken.
De werkgroep die door de heer Geuze was opgericht, verzamelde in de loop
der jaren heel wat materiaal. Daarna is het corpus ruw geïnventariseerd
en gedeponeerd in het Thoolse gemeentearchief. Daar ligt het al jaren te
wachten op verdere studie. Deze bijdrage is een oproep om een werkgroep
op te richten die de Thoolse veldnamen uit de verzameling van het
Meertens Instituut en het Thools gemeentearchief verder uitwerkt. Wie
hierin geïnteresseerd is, kan contact opnemen met Rinus Willemsen, tel.
0115 481521, rwillemsen@zeelandnet.nl
Op Walcheren ging de Heemkundige Kring Walcheren al decennia geleden
aan de slag om de veldnamen te inventariseren. Na het verzamelen en
lokaliseren ervan heeft de werkgroep de resultaten van het onderzoek
gepubliceerd. Deze publicaties zijn steeds op dezelfde wijze per
burgerlijke gemeente in boekjes uitgebracht. Later zijn de publicaties
ook digitaal toegankelijk gemaakt. Ze zijn te raadplegen op: www.
develdnamenvanwalcheren.nl
Als we de verzamelde gegevens van de werkgroep Geuze als voorbeeld
van een publicatie nemen kan dat het volgende voorlopige beeld geven.
Veldnamen zeggen iets over:
a. De bodemgesteldheid. Als voorbeeld noemen we Kostverloren of
Verloren Kosje. Dit zegt iets over de slechte bodemgesteldheid en de
geringe opbrengsten van het land. Zoiets dergelijks komt ook voor bij
het horen van de naam 't Maeger Ende.
b. De begroeiing, bijvoorbeeld 7 grööte Bos, 't Bosje.
c. De vorm van het perceel, voorbeeld: 't Brêêjende.
d. De vroegere eigenaar of gebruiker: Jasweitje, het weitje dat vroeger van
Jas, Jozias was.
